Mỹ sắp ra tay với Trung Quốc?

Trung Quốc vừa công bố mức thặng dư thương mại lớn nhất từ trước đến giờ với Mỹ, một diễn biến có nguy cơ làm gia tăng quyết tâm cứng rắn với Bắc Kinh của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Washington sắp ra tay

Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc hôm 12-1, thặng dư thương mại giữa nước này và Mỹ tăng 8,6% lên 275,8 tỉ USD trong năm 2017. Con số này chiếm đến 65% tổng thặng dư thương mại toàn cầu của Trung Quốc.

Theo tạp chí Nikkei Asian Review, Washington vào cuối tháng này sẽ quyết định có áp đặt những biện pháp trừng phạt nhằm vào Bắc Kinh để giải quyết bài toán thâm hụt thương mại nói trên. Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ cho rằng doanh nghiệp nước này chịu thiệt hại nghiêm trọng từ pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ Trung Quốc và đề nghị áp đặt mức thuế 35% cho sản phẩm này.

Các sản phẩm nhôm, thép Trung Quốc cũng có thể bị cấm nhập khẩu vào Mỹ với lý do an ninh quốc gia. Tổng thống Trump sẽ đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên kết quả cuộc điều tra của Bộ Thương mại Mỹ, tiến hành từ tháng 4-2017. Chưa hết, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer còn đang điều tra liệu Trung Quốc có xâm phạm sở hữu trí tuệ hoặc chuyển giao công nghệ không công bằng, khiến doanh nghiệp Mỹ thiệt hại hay không. Kết quả điều tra dự kiến có vào tháng 8 tới nhưng một số người cho rằng Washington có thể ra tay trước.

Đậu nành được đưa lên một con tàu ở TP Toledom, bang Ohio - Mỹ. Trung Quốc có thể hạn chế nhập khẩu sản phẩm này để trả đũa các biện pháp cứng rắn của MỹẢnh: BLOOMBERG

Căng thẳng trong quan hệ kinh tế giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới này càng khó có cơ hội xuống thang sau khi ông Trump công khai phàn nàn tình trạng mất cân bằng thương mại với Trung Quốc trong những cuộc phỏng vấn gần đây. Trả lời tờ The Wall Street Journal hôm 11-1, ông chủ Nhà Trắng nói lẽ ra ông đã cho thực thi những biện pháp cứng rắn để "lấy lại công bằng" nếu như Trung Quốc không giúp gây sức ép lên chương trình tên lửa, hạt nhân của Triều Tiên.

Trung Quốc sẽ thắng?

Tuy nhiên, trong các cuộc gặp kín với các quan chức chính phủ, lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ, giới chức Trung Quốc đã dọa sẽ "ăn miếng trả miếng" đối với bất kỳ biện pháp trừng phạt nào của Washington. Một mục tiêu khả dĩ là đậu nành Mỹ. Nhu cầu mạnh của Trung Quốc đối với loại sản phẩm này đã giúp nông dân, doanh nghiệp Mỹ hưởng lợi lâu nay.

Ngoài ra, trang Bloomberg hôm 10-1 dẫn các nguồn tin thân cận cho biết trong lúc rà soát dự trữ ngoại hối của đất nước, giới chức cấp cao Trung Quốc đã đề xuất giảm hoặc ngừng mua trái phiếu kho bạc Mỹ. Động thái này, nếu diễn ra, sẽ gây sức ép lên nỗ lực của Bộ Tài chính Mỹ trong việc bù đắp những khoản thâm hụt ngân sách do chương trình cắt giảm thuế của ông Trump gây ra.

Hầu hết chuyên gia thương mại không tin sẽ có chiến tranh thương mại Mỹ - Trung năm nay. Tuy nhiên, nhiều người dự báo tranh cãi sẽ tiếp tục tăng và Mỹ sẽ đánh thuế trừng phạt lên một số hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc. Mặt khác, giới phân tích Trung Quốc cho rằng khó có thể làm gì nhiều để đảo ngược tình hình trong ngắn hạn, một phần vì nền kinh tế Mỹ đang hồi phục mạnh mẽ có thể đồng nghĩa nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc còn tăng.

Ông Mei Xinyu, một nhà nghiên cứu thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, gợi ý rằng một điều Washington làm được lúc này là tạo điều kiện hơn nữa để doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư ở Mỹ.

Trong lúc chờ Washington thay đổi, ông Gao Feng, người phát ngôn Bộ Tài chính Trung Quốc, cho rằng 2 nước nên đối thoại về bất đồng để ngăn chúng leo thang thành xung đột. Tuy nhiên, ông Gao có lẽ không cần quá lo nếu nhận định mới đây của ông Nicholas Lardy, chuyên gia tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson (Mỹ), là chính xác.

Theo ông Lardy, trong trường hợp chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nổ ra, Bắc Kinh sẽ chiến thắng bởi nước này đang ở vị thế tốt hơn để chống chọi những "đau đớn" do cuộc tranh chấp này gây ra.