Mỹ tập trận quy mô lớn ở biển Đông

Hai nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ đã tiến hành tập trận ở biển Đông từ ngày 4-7 trong bối cảnh Trung Quốc đang tập trận trái phép ở khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Theo thông báo của Hải quân Mỹ, 2 tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan cùng các tàu chiến khác đang thực hiện các hoạt động diễn tập ở biển Đông nhằm ủng hộ một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở. Nội dung tập trận gồm các chuyến bay liên tục suốt ngày đêm nhằm kiểm tra khả năng chiến đấu của máy bay trên tàu sân bay.

"Mục đích của cuộc tập trận là gửi tín hiệu rõ ràng đến các đối tác và đồng minh rằng Mỹ vẫn duy trì cam kết đối với an ninh và ổn định tại khu vực" - Chuẩn Đô đốc George M. Wikoff, chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay USS Ronald Reagan, nói với tờ The Wall Street Journal (Mỹ). Ông Wikoff khẳng định cuộc tập trận của Mỹ không nhằm vào cuộc tập trận của Trung Quốc vốn bị Lầu Năm Góc chỉ trích là phản tác dụng đối với nỗ lực giảm căng thẳng và duy trì sự ổn định cho khu vực.

Hai chiến đấu cơ trên tàu sân bay USS Nimitz tại biển Đông ngày 4-7. Ảnh: Hải quân Mỹ

Trước đó, hôm 2-7, Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố rằng cuộc tập trận này là động thái mới nhất trong một chuỗi các hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định những yêu sách hàng hải bất hợp pháp và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á ở biển Đông. Đến ngày 3-7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thông qua mạng Twitter chỉ trích cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc là hành động "rất khiêu khích". Trung Quốc cùng ngày đã bác những chỉ trích của Mỹ đối với cuộc tập trận và đổ lỗi chính Washington khiến cho tình hình thêm căng thẳng.

Các tàu sân bay Mỹ từ lâu đã tiến hành các cuộc diễn tập ở Tây Thái Bình Dương, trong đó có biển Đông. Mỹ có lúc triển khai 3 tàu sân bay đến khu vực này cùng lúc. Riêng cuộc tập trận nói trên là một trong những cuộc tập trận lớn nhất của Hải quân Mỹ ở biển Đông trong những năm gần đây.

Việc Mỹ và Trung Quốc tổ chức tập trận hải quân đồng thời ở biển Đông là điều hiếm hoi. Tờ The Wall Street Journal (Mỹ) cho rằng Washington đã tìm cách phô trương sức mạnh quân sự và gửi thông điệp tới Bắc Kinh trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng hành động khiêu khích ở biển Đông. Giới chức Mỹ cũng cho rằng Trung Quốc lợi dụng lúc Mỹ đang chật vật đối phó dịch Covid-19 để tăng cường các hoạt động tại vùng biển này.

Mỹ và Trung Quốc đã ký một hiệp ước năm 2014 nhằm ngăn chặn các cuộc đụng độ ngoài ý muốn giữa hải quân 2 nước bằng cách tăng cường liên lạc. Tuy nhiên, bà Lynn Kuok, chuyên gia về an ninh châu Á - Thái Bình Dương tại Viện Quốc tế nghiên cứu chiến lược (Anh), nhận định mối quan hệ ngoại giao ngày càng xấu đi giữa hai bên đã khiến mọi chuyện không còn chắc chắn và nguy cơ xung đột dù thấp nhưng vẫn đang tăng.

Philippines cũng lên tiếng chỉ trích các cuộc tập trận của Trung Quốc, cảnh báo điều này có thể gây căng thẳng trong khu vực, tác động đến mối quan hệ giữa Bắc Kinh và các nước láng giềng. Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin Jr. hôm 3-7 tuyên bố Trung Quốc sẽ gặp "phản ứng mạnh nhất" nếu cuộc tập trận của nước này lấn sang vùng biển mà Manila xem là lãnh hải.