Cách đây 1 năm, Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) tại thủ đô Manila - Philippines bị phủ bóng bởi 2 vụ thử tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) của Triều Tiên trước đó không lâu. Đến ARF năm nay, diễn ra ở Singapore hôm 4-8, nỗi lo về vấn đề hạt nhân của Bình Nhưỡng không còn lớn như trước theo sau 2 hội nghị thượng đỉnh Hàn - Triều và Mỹ - Triều.
Cần duy trì sức ép
Cả Bộ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Yong-ho và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đều tham dự ARF lần này sau khi cùng góp mặt tại cuộc gặp chưa từng có tiền lệ giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un gần 2 tháng trước, cũng tại đảo quốc sư tử. Căng thẳng dù đã hạ nhiệt nhưng vấn đề Triều Tiên vẫn còn làm nóng chương trình nghị sự của diễn đàn.
Đáng lo hơn, một báo cáo được nộp lên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (LHQ) hôm 3-8 khẳng định Triều Tiên không chấm dứt các chương trình hạt nhân và tên lửa của mình, vi phạm các biện pháp trừng phạt của cơ quan này.
Reuters cho biết tác giả báo cáo 149 trang nói trên là một nhóm chuyên gia độc lập giám sát việc thực thi các biện pháp trừng phạt của LHQ. Họ cáo buộc Triều Tiên tiếp tục coi thường các nghị quyết của Hội đồng Bảo an thông qua việc tăng cường giao dịch sản phẩm xăng dầu và than đá giữa các tàu ngoài biển trong năm nay. Ngoài ra, Bình Nhưỡng còn bị tố tìm cách bán vũ khí ra nước ngoài. Trước đó vài ngày, truyền thông tiết lộ tình báo Mỹ đã tìm thấy bằng chứng Triều Tiên tiếp tục chế tạo ICBM.
Những nội dung trên được tiết lộ giữa lúc Nga và Trung Quốc đề xuất Hội đồng Bảo an thảo luận chuyện nới lỏng trừng phạt Triều Tiên. Dù vậy, Mỹ và một số thành viên khác nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì trừng phạt nghiêm ngặt cho đến khi Bình Nhưỡng thật sự hành động. Thông điệp này được ông Pompeo nhắc lại khi tham dự các hội nghị ở Singapore, trong đó có ARF.
Theo ngoại trưởng Mỹ, cộng đồng quốc tế cần tiếp tục gây sức ép về ngoại giao và kinh tế lên Triều Tiên để đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa và không được vi phạm lệnh trừng phạt quốc tế đang áp đặt lên Bình Nhưỡng.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo (trái) và Bộ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Yong-ho bắt tay tại Diễn đàn Khu vực ASEAN hôm 4-8. Ảnh: REUTERS
Washington "rút lui"
Ông Pompeo cho biết thêm Mỹ có thông tin đáng tin cậy về "sự vi phạm" của Nga, như cho phép lập liên doanh với công ty Triều Tiên và cấp giấy phép lao động mới cho người Triều Tiên. Nước này hôm 3-8 quyết định trừng phạt một ngân hàng nhỏ của Nga, một số công ty Trung Quốc và Triều Tiên bị cáo buộc xử lý các giao dịch tài chính của Bình Nhưỡng, vi phạm nghị quyết LHQ.
Cũng tại ARF, bộ trưởng ngoại giao nhiều nước đã thúc giục Triều Tiên hiện thực hóa cam kết dỡ bỏ hoàn toàn kho vũ khí hạt nhân. Ở chiều ngược lại, Bộ trưởng Ri Yong-ho cho biết nước ông ngày càng lo ngại về thái độ của Mỹ thời gian gần đây nhưng vẫn quyết tâm thực hiện thỏa thuận hạt nhân đạt được với Washington hồi tháng 6. Phát biểu tại ARF, ông Ri nhấn mạnh rằng điều quan trọng là cả hai bên có những hành động, bước đi cùng lúc.
Theo bộ trưởng này, Triều Tiên đã có một loạt hành động thiện chí, như ra lệnh ngừng thử hạt nhân và phóng tên lửa, phá bỏ bãi thử hạt nhân… Tuy nhiên, Mỹ lại lên giọng kêu gọi duy trì trừng phạt Triều Tiên và thể hiện thái độ "rút lui", thậm chí là trong việc ra tuyên bố chính thức chấm dứt chiến tranh Triều Tiên 1950-1953. Ông Ri còn cáo buộc Mỹ đang gây sức ép để các nước không cử phái đoàn đến dự sự kiện kỷ niệm 70 năm thành lập nước Triều Tiên vào tháng 9 tới.
Triều Tiên xem tuyên bố nói trên là cây cầu dẫn đến một hiệp ước hòa bình chính thức để thay thế thỏa thuận đình chiến hiện nay. Theo hãng tin Yonhap, giới chức Hàn Quốc cũng xem bước đi này có thể giúp ích cho tiến trình phi hạt nhân hóa. Tuy nhiên, Mỹ lại muốn Triều Tiên có những bước đi cụ thể trước, như đưa ra thời gian biểu cho phi hạt nhân hóa hoặc danh sách kho vũ khí hạt nhân của mình.
Mỹ giúp tăng cường an ninh Đông Nam Á
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 4-8 cam kết khoản tài trợ gần 300 triệu USD để tăng cường hợp tác an ninh khắp Đông Nam Á. Phát biểu với giới truyền thông bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các hội nghị liên quan tại Singapore, ông Pompeo cho biết khoản tiền này sẽ giúp cải thiện an ninh hàng hải, hỗ trợ nhân đạo, năng lực gìn giữ hòa bình và chống lại các mối đe dọa xuyên quốc gia.
Trước đó một ngày, tại cuộc họp lần đầu tiên với các bộ trưởng ngoại giao ASEAN, ông Pompeo đã bày tỏ nỗi lo ngại về chuyện Trung Quốc ngang nhiên quân sự hóa biển Đông, cũng như nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì một trật tự dựa trên luật lệ tại khu vực. Ngoài ra, ông khẳng định Mỹ vẫn coi trọng tính trung tâm của hiệp hội này trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương và muốn mở rộng, làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ đối tác chiến lược với khu vực.
Hội nghị nói trên diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại bùng nổ và tình trạng không chắc chắn của địa chính trị toàn cầu. Theo tờ The Straits Times, các nước ASEAN cho đến giờ vẫn chưa tỏ ra hào hứng trước chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương do không muốn bị lôi kéo vào cuộc cạnh tranh quyền lực giữa các nước lớn. Ngoài ra, họ muốn bảo đảm tính trung tâm của ASEAN vẫn được duy trì khi có những quyết định ảnh hưởng đến khu vực này. "Dĩ nhiên là bất kỳ chiến lược và khuôn khổ mới nào cũng luôn được hoan nghênh nhưng chúng tôi luôn muốn duy trì tính trung tâm của ASEAN" - Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Alan Cayetano nói với các phóng viên.
Các đối tác chủ chốt của ASEAN đã tìm cách xoa dịu nỗi lo trên khi nhấn mạnh cam kết đối với tính trung tâm của khu vực này. "ASEAN nằm ở trung tâm của Ấn Độ - Thái Bình Dương. Đây là nơi tiến hành các diễn đàn quan trọng của khu vực... Tính trung tâm của khối đối với kiến trúc khu vực là điều không có gì phải bàn cãi" - Bộ trưởng Ngoại giao Úc Julie Bishop nhấn mạnh tại cuộc gặp những người đồng cấp ASEAN hôm 3-8.
và quét mã QR
Bình luận (0)