Mỹ - Trung chưa tìm được tiếng nói chung

Mỹ và Trung Quốc hôm 19-8 nhất trí tăng cường hợp tác và trao đổi quân sự bất chấp căng thẳng về vấn đề bảo mật mạng và tranh chấp lãnh thổ ở Đông Á.

Phát biểu sau cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 giờ ở Lầu Năm Góc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel và người đồng cấp Trung Quốc Thường Vạn Toàn đã công bố kế hoạch tổ chức tập trận chống cướp biển chung ở vùng biển gần Somalia và một cuộc tập trận cứu hộ ở gần Hawaii. Ngoài ra, các quan chức quân sự cấp cao Mỹ và Trung Quốc dự kiến sẽ có các chuyến thăm qua lại trong năm nay.

Những kế hoạch trên là nỗ lực mới nhất của hai nước trong việc cải thiện quan hệ đang bị căng thẳng bởi những vấn đề an ninh mạng và chiến lược chuyển trọng tâm của Mỹ sang châu Á - Thái Bình Dương. Ngoài ra, Washington đang ngày càng lo ngại trước hành động khiêu khích của Bắc Kinh trong cuộc tranh chấp lãnh thổ với các đồng minh của Mỹ ở khu vực. 

Tại cuộc họp báo chung, ông Hagel nhắc lại lập trường trung lập trong vấn đề chủ quyền nhưng cảnh báo Trung Quốc không nên dùng vũ lực để giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Đáp lại, ông Thường Vạn Toàn tuyên bố: “Đừng ai nghĩ Trung Quốc sẽ bán rẻ các lợi ích cốt lõi cũng như đánh giá thấp ý chí, quyết tâm của chúng tôi trong việc bảo vệ lãnh thổ, chủ quyền và các quyền lợi hàng hải”.

Dù nhận định rằng mối quan hệ quân sự Trung - Mỹ đang được cải thiện, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc vẫn bày tỏ lo ngại về chính sách tăng cường hiện diện quân sự và các mối quan hệ đồng minh của Washington ở châu Á - Thái Bình Dương. Ông nhắc khéo Mỹ: “Chúng tôi nhận thấy tần số và cường độ của cuộc tập trận chung đang gia tăng trong thời gian gần đây. Ở một mức độ nào đó, việc tăng cường những hoạt động quân sự như thế chỉ khiến tình hình khu vực thêm phức tạp. Chúng tôi hy vọng chiến lược này không nhằm vào một nước cụ thể nào ở khu vực”. 

Ông Thường Vạn Toàn cũng bác bỏ những cáo buộc của Washington, theo đó quân đội Trung Quốc có liên quan đến các cuộc tấn công trên mạng nhằm vào quân đội Mỹ. Giới chức Mỹ cho biết hai bên không đi đến thỏa thuận nào về vấn đề bảo mật mạng nhưng sẽ tiếp tục bàn về nội dung đó.

Nhận định về kết quả cuộc gặp, một số nhà phân tích cho rằng cả hai nước đều nhận thấy sự cần thiết của việc tăng cường trao đổi quân sự bởi không bên nào muốn có xung đột lớn xảy ra tại châu Á - Thái Bình Dương. Dù vậy, những phát biểu tại cuộc họp báo cho thấy hai nước vẫn chưa  tìm được tiếng nói chung về những bất đồng đang khiến quan hệ Mỹ - Trung gặp căng thẳng.