Khủng hoảng Ukraine: Nga và phương Tây đổ lỗi cho nhau

Căng thẳng giữa Nga và phương Tây quanh vấn đề Ukraine đang leo thang sau khi Tổng thống Vladimir Putin hôm 21-2 quyết định công nhận độc lập của 2 vùng ly khai ở miền Đông Ukraine và đưa quân đến đó trong vai trò gìn giữ hòa bình.

Nhiều nước, đứng đầu là Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), đã chỉ trích hành động bị xem là vi phạm các thỏa thuận quốc tế và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, đồng thời đe dọa có thêm biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Nga để trả đũa.

Bên cạnh đó, một số quốc gia, trong đó có Trung Quốc, kêu gọi kiềm chế, tránh làm căng thẳng thêm gia tăng và nỗ lực tìm kiếm giải pháp ngoại giao để hạ nhiệt tình hình.

Tổng thống Vladimir Putin đã quy trách nhiệm cho NATO về cuộc khủng hoảng hiện nay, cũng như gọi liên minh quân sự do Mỹ đứng đầu này là mối đe dọa đến sự tồn tại của Nga. Tại cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tối 21-2 (giờ New York), Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia cáo buộc Mỹ và phương Tây đang đẩy Ukraine đến gần "hành động khiêu khích vũ trang".

Theo ông Nebenzia, Ukraine đã tập trung một đội quân 120.000 người dọc theo đường liên lạc với phe ly khai ở phía Đông và một số nhóm đã xâm nhập hoặc tìm cách xâm nhập Donbas để "phá hoại" cơ sở hạ tầng quan trọng.

"Vì vậy, rõ ràng là Donbas đang đứng trên bờ vực của một hoạt động quân sự mới của Ukraine như từng xảy ra hồi năm 2014 và 2015" - ông Nebenzia nhấn mạnh, đồng thời nói thêm đó là lý do Tổng thống Vladimir Putin có quyết định nói trên.

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhóm họp sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin quyết định công nhận độc lập của 2 vùng ly khai ở miền Đông Ukraine Ảnh: Reuters

Việc công nhận độc lập của Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng mở đường cho sự hỗ trợ quân sự của Moscow dành cho 2 vùng ly khai này.

Ngoài ra, theo các hiệp ước đã ký kết, Nga được quyền xây căn cứ quân sự tại DPR và LPR. Các nhà lãnh đạo phương Tây xem bước đi này là hành động ảnh hưởng trật tự thế giới và đang chạy đua tìm biện pháp đối phó, trong lúc thăm dò cả cơ hội cho ngoại giao.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và ông Vladimir Putin đã nhất trí trên nguyên tắc về một hội nghị thượng đỉnh, làm dấy lên hy vọng cánh cửa ngoại giao vẫn mở. Cựu đại sứ Israel tại Mỹ Michael Oren nhận định với tờ The Jerusalem Post rằng Tổng thống Joe Biden từng nói sẵn sàng gặp ông Vladimir Putin miễn là Nga không tấn công Ukraine và điều này hiện vẫn chưa diễn ra.

Trước mắt, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova ngày 22-2 cho biết Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov vẫn sẵn sàng thương thảo với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngay cả vào thời điểm khó khăn nhất.

Ông Lavrov trước đó cho biết có thể gặp ông Blinken tại TP Geneva - Thụy Sĩ ngày 24-2 để bàn về căng thẳng leo thang quanh Ukraine. Ngoài ra, cuộc gặp này được cho là còn nhằm chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga có thể sắp diễn ra.

Hy vọng cho nỗ lực ngoại giao còn đến từ việc các chính phủ phương Tây và Mỹ không vội mạnh tay trừng phạt Nga toàn diện. Chẳng hạn, Mỹ chỉ mới công bố các biện pháp trừng phạt tài chính nhằm vào DPR và LPR dù cảnh báo sẽ sẵn sàng làm nhiều hơn nếu cần thiết.

 Trong khi đó, tuyên bố của bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nhấn mạnh EU sẽ trừng phạt những ai liên quan hành động nêu trên, qua đó gián tiếp xác nhận phản ứng hạn chế của khối này.

Theo tờ The Straits Times, việc các chính phủ phương Tây trừng phạt Nga quá khắc nghiệt có thể cản trở nỗ lực tiếp xúc ngoại giao với Moscow trong thời gian tới nhằm ngăn tình hình thêm xấu đi.