Người Trung Quốc “trúng” siêu dự án

Tổng thống Ortega (trái) và luật gia Wang Jing trước khi ký thỏa thuận Ảnh: AP

Cuối cùng, năm 1904, chính quyền Mỹ quyết định mua lại nhượng quyền của Pháp và bắt đầu xây dựng kênh đào Panama. Con kênh trải dài 80 km từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương xây dựng mất 10 năm và khánh thành năm 1914.

Dù vậy, các dự án kênh đào Nicaragua vẫn tiếp tục được khảo sát. Năm 1989, chính quyền Nicaragua thành lập ủy ban nghiên cứu tiền khả thi có sự trợ giúp của chuyên gia Nhật.

Năm 2006, chính quyền Nicaragua từng đề xuất một dự án đào kênh dài 280 km từ Rivas (bờ Thái Bình Dương) đến vịnh Bluefields (Đại Tây Dương). Công trình này dự kiến thực hiện trong vòng 12 năm, có khả năng tiếp nhận tàu có tải trọng đến 250.000 tấn - lớn gấp đôi khả năng của kênh Panama - sau khi được mở rộng vào năm 2014.

Điều thú vị là năm 2008, tổng thống Nga Dmitry Medvedev cũng từng có ý định tham gia một dự án tương tự. Mới năm 2012, 2 công ty Hà Lan được Quốc hội Nicaragua cấp phép nghiên cứu tiền khả thi một dự án trị giá 30 tỉ USD. Tuy nhiên cuối cùng, một công ty ít tên tuổi Trung Quốc đã thuyết phục được tổng thống Nicaragua.

Ngày 14-6 vừa qua, tại Managua - thủ đô Nicaragua, Tổng thống Daniel Ortega đã ký với luật gia Trung Quốc Wang Jing - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Kênh đào Nicaragua Hồng Kông, gọi tắt là HKND - một thỏa thuận cho phép HKND "nghiên cứu, thiết kế, xây dựng, phát triển và vận hành một kênh đào có khả năng cạnh tranh với kênh đào Panama trong thời hạn 50 năm và có thể gia hạn 100 năm". Tổng vốn của dự án lên đến 40 tỉ USD.

"Bán tài sản quốc gia cho Trung Quốc"

Trước đó một ngày, Quốc hội Nicaragua đã thông qua một đạo luật hợp thức hóa thỏa thuận này. Theo tờ El Nuevo Diaro xuất bản tại Managua, đạo luật đã được thông qua với tỉ lệ đồng tình áp đảo: 61 phiếu thuận, 25 phiếu chống và 1 phiếu trắng. Việc thông qua đạo luật không có gì khó khăn bởi Mặt trận Giải phóng Dân tộc Sandinista của Tổng thống Ortega chiếm 63/92 ghế trong quốc hội.

Đáng chú ý là phát biểu của nghị sĩ Jacinto Suarez thuộc Đảng Sandinista cầm quyền: "Một trong những tài nguyên giàu có của Nicaragua là vị trí địa lý. Bởi lẽ đó, ý tưởng xây dựng một con kênh luôn được nhân dân nuôi dưỡng. Nhu cầu thương mại toàn cầu đòi hỏi phải có một con kênh mới bởi điều này rất cần thiết. Các dữ liệu cho thấy ngành vận chuyển hàng hải tăng trưởng không ngừng. Chống lại đạo luật này là không yêu nước".

Phe đối lập trong Quốc hội Nicaragua đã phản đối quyết liệt đạo luật nêu trên từ phiên họp của Ủy ban Cơ sở hạ tầng đêm 10-6. Ủy ban của Quốc hội Nicaragua này đã thông qua nhanh chóng đạo luật mà không có sự hiện diện của 4/12 thành viên thuộc phe đối lập. Ngày quốc hội bỏ phiếu tán thành bộ luật, phe đối lập đã tổ chức một cuộc biểu tình lớn trước trụ sở cơ quan lập pháp tố cáo Tổng thống Ortega "bán tài sản quốc gia cho Trung Quốc".

Lý lẽ của phe đối lập là dự án xây dựng con kênh không minh bạch, từ nguồn vốn chưa biết lấy đâu ra cho đến việc Nicaragua nhận được bao nhiêu phần trăm lợi nhuận. Đạo luật được thông qua cũng rất chung chung.

Các nghiên cứu tiền khả thi về dự án - dự kiến sẽ hoàn tất trước 2015, năm có thể bắt đầu xây dựng con kênh - cho biết đang cân nhắc việc chọn lựa 1 trong 6 tuyến đào kênh xuyên qua Nicaragua, trong đó có đến 5 tuyến nối với hồ Nicaragua ở miền Tây. Việc không nói rõ tuyến nào được chọn trong đạo luật, theo nghị sĩ đối lập Javier Vallejos, là "chẳng khác nào cầm đèn chạy trước ô tô".