Nỗ lực cứu thỏa thuận hạt nhân Iran

Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken ngày 27-6 đã hội đàm cùng người đồng cấp Israel Yair Lapid tại TP Rome - Ý. Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Lapid trên cương vị Bộ trưởng Ngoại giao kiêm Phó Thủ tướng Israel. Trong lúc ở Rome, Bộ trưởng Ngoại giao Lapid còn gặp các người đồng cấp Bahrain Abdullatif bin Rashid al-Zayani và Ý Luigi di Maio.

Đến ngày 29-6, ông Lapid dự kiến bắt đầu "chuyến thăm lịch sử" 2 ngày đến Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) để tham dự lễ khánh thành Đại sứ quán Israel tại TP Abu Dhabi và Tổng Lãnh sự quán Israel tại TP Dubai, cũng như để gặp gỡ người đồng cấp UAE Sheikh Abdullah bin Zayed.

Bộ trưởng Lapid sẽ trở thành quan chức cấp cao nhất của Israel công du chính thức UAE kể từ khi "Hiệp định Abraham" được ký vào tháng 9-2020 nhằm bình thường hóa quan hệ với UAE, Bahrain, Sudan và Morocco.

Theo báo Haaretz, trong khuôn khổ của cuộc hội đàm ngày 27-6, Ngoại trưởng Blinken và ông Lapid đã bàn về giải pháp thúc đẩy các mối quan hệ làm việc Washington - Tehran, bao gồm nỗ lực hồi sinh JCPOA, bình thường hóa quan hệ với nhóm vũ trang Hamas cũng như tình hình an ninh và chính trị ở khu vực Trung Đông.

Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken gặp gỡ người đồng cấp Pháp Jean-Yves Le Drian hôm 25-6 Ảnh: REUTERS

Trước cuộc gặp này, Ngoại trưởng Blinken và ông Lapid đã tiến hành 2 cuộc điện đàm trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tăng cường liên lạc với chính phủ liên minh của Thủ tướng Israel Naftali Bennett - người tuyên thệ nhậm chức vào ngày 13-6.

Cũng như chính quyền cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu, chính phủ liên minh Bennett - Lapid phản đối nỗ lực của Washington nhằm cứu vãn JCPOA. Dù vậy, theo báo The Times of Israel, Thủ tướng Bennett và Phó Thủ tướng Lapid được cho là đã nhấn mạnh rằng mọi bất đồng với Washington sẽ được giải quyết trong các cuộc họp kín, thay vì thông qua các cuộc công kích công khai như cựu Thủ tướng Netanyahu từng làm với chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Trong khi đó, Iran ngày 26-6 để mở khả năng khôi phục JCPOA với các cường quốc nhưng cảnh báo Tehran sẽ không đàm phán mãi mãi. "Ngoài cam kết kiên định với nỗ lực hồi sinh một thỏa thuận mà Mỹ đã tìm cách phá hoại, Iran là quốc gia tích cực nhất trong các cuộc đàm phán ở thủ đô Vienna - Áo khi đề xuất phần lớn bản thảo. Dù vậy, thỏa thuận này vẫn có thể cứu vãn nếu Mỹ xóa bỏ di sản thất bại của cựu Tổng thống Trump" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh tuyên bố trên mạng xã hội Twitter.

Ông Donald Trump đã rút Washington khỏi JCPOA vào năm 2018, song chính quyền Tổng thống Joe Biden đang tìm cách hồi sinh thỏa thuận này thông qua các cuộc đàm phán được khởi động vào tháng 4, do khối Liên minh châu Âu (EU) làm cầu nối và có sự tham gia của Anh, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nga.

Tuyên bố trên được phát ngôn viên Khatibzadeh đưa ra 1 ngày sau khi Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) hối thúc quốc gia của ông phản hồi về việc gia hạn thỏa thuận giám sát hạt nhân. Cũng trong ngày 25-6, sau cuộc gặp với người đồng cấp Pháp Jean-Yves Le Drian tại thủ đô Paris, Ngoại trưởng Blinken cảnh báo Iran rằng nỗ lực cứu vãn JCPOA có thể thất bại nếu quốc gia này không nhượng bộ, không ra quyết định cuối cùng để chốt thỏa thuận. Đáp lại, phát ngôn viên Khatibzadeh nhấn mạnh Mỹ và các cường quốc mới là phía phải ra quyết định.