Nobel Vật lý 2017 vinh danh khám phá mở "cửa sổ" trên vũ trụ

 Những gợn sóng lăn tăn trong trong kết cấu không - thời gian này từng được nhà nhà bác học Einstein tiên đoán từ 1 thế kỷ trước đó nhưng chưa một lần quan sát được.

Tháng 2-2016, thế giới chấn động khi một nhóm nhà vật lý và thiên văn học thông báo đã ghi nhận được sóng hấp dẫn phát ra từ sự va chạm của 2 hố đen khổng lồ cách Trái đất 1,3 tỉ năm ánh sáng.

Công trình này chứng minh dự đoán của nhà vật lý thiên tài Einstein rằng không - thời gian có thể biến dạng như một chén thạch khi bị những vật thể lớn tác động xung quanh.

Tên của 3 nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý 2017 - Rainer Weiss, Barry Barish và Kip Thorne - trên màn hình tại sự kiện công bố giải thưởng ở Stockholm hôm 3-10 Ảnh: REUTERS

Ba nhà khoa học người Mỹ đoạt giải năm nay chính là những kiến trúc sư và nhà sáng lập của tổ hợp được biết tới với cái tên LIGO, đài quan sát sóng hấp dẫn bằng giao thoa kế tia laser, cùng nhà khoa học Scotland Ronald Drever thuộc Viện Caltech, người đã qua đời hồi đầu năm nay.

Năm 2015, tổ hợp LIGO lần đầu tiên ghi nhận được sự biến dạng của không gian từ sự va chạm của 2 hố đen, đánh dấu kết quả bước ngoặt của cuộc dò tìm sóng hấp dẫn kéo dài nhiều thập kỷ. Từ đó tới nay, ba phát hiện tương tự được ghi nhận.

Thành tựu này có ý nghĩa quyết định trong việc khai thông những cách thức giúp con người hiểu hơn về vũ trụ, trong đó có các hố đen, ngôi sao neutron và cả những bí ẩn của vũ trụ thuở sơ khai.

"Sự quan sát được sóng hấp dẫn lần đầu tiên trong lịch sử là một dấu mốc, một cửa sổ trên vũ trụ" - bà Olga Botner, đại diện Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, đánh giá tại cuộc họp báo công bố kết quả.

Theo tờ Guardian, trả lời Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển qua điện thoại, ông Weiss, 88 tuổi, nhấn mạnh khám phá này là công trình của khoảng 1.000 người. Tuy nhiên, sự đóng góp bộ ba nhà khoa học được vinh danh được coi là mang ý nghĩa nền móng.

Trong đó, ông Weiss, người sẽ được nhận một nửa số tiền thưởng trị giá 1,1 triệu USD, đã xây dựng chiến lược cần thiết để mở đường cho khám phá lịch sử này; ông Thorne (77 tuổi) chịu trách nhiệm chủ yếu các nghiên cứu lý thuyết làm cơ sở cho công trình; ông Barish (81 tuổi) - người từng nắm vị trí giám đốc thứ hai của LIGO (1997-2005) - được cho là đã có những cải tổ và đưa ra các lựa chọn công nghệ mang tính quyết định với thành công của sứ mệnh. Hai nhà khoa học của Viện Caltech chia nhau nửa còn lại của giải thưởng.