Nobel Vật lý cho nguồn chiếu sáng tiết kiệm

Giải Nobel Vật lý 2014 đã được trao cho 3 nhà khoa học Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura hôm 7-10 vì “phát minh đi-ốt phát quang (LED) màu xanh da trời, cho phép tạo ra các nguồn chiếu sáng tiết kiệm năng lượng và có tuổi thọ dài hơn các nguồn truyền thống”.

Theo Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, 3 nhà khoa học này đã tạo ra bước đột phá trong công nghệ chiếu sáng khi tạo được các chùm ánh sáng màu xanh da trời từ chất bán dẫn vào đầu thập niên 1990. Phát minh LED xanh da trời này đã dẫn đến cách thức mới để tạo ra ánh sáng trắng - tức là đèn LED mà con người sử dụng.

“Phát minh của họ mang tính cách mạng. Thế kỷ XX được thắp sáng bằng đèn nóng sáng, thế kỷ XXI này sẽ được thắp sáng bằng đèn LED” - thông cáo báo chí của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển nhận định.

Từ trái qua phải trên màn hình: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura -

3 nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý hôm 7-10. Ảnh: REUTERS

Ông Per Delsing, Chủ tịch Ủy ban Giải Nobel Vật lý, đặc biệt ca ngợi sự kiên trì của 3 nhà khoa học nêu trên trong bối cảnh không ít đồng nghiệp và các công ty lớn đã thử nghiệm tìm LED xanh da trời suốt 3 thập kỷ qua nhưng vẫn không thành công. Tính hữu ích của phát minh đối với con người cũng được đánh giá cao bởi nó đúng với tôn chỉ của giải Nobel.

Hiện nay, 1/4 nguồn điện của thế giới được dùng cho mục đích chiếu sáng. Vì vậy, đèn LED được kỳ vọng sẽ giúp tiết kiệm tài nguyên của trái đất. Việc sử dụng nguyên vật liệu để sản xuất đèn cũng giảm bớt bởi đèn LED có thể chiếu sáng đến 100.000 giờ, vượt hơn hẳn so với 1.000 giờ của đèn nóng sáng.

Đáng kể hơn, đèn LED hứa hẹn cải thiện cuộc sống của khoảng 1,5 tỉ người không tiếp cận được lưới điện khắp thế giới bởi nó có thể chạy bằng năng lượng mặt trời. Ngoài chiếu sáng, phát minh 20 năm tuổi nói trên còn được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực công nghệ hiện nay, như thiết bị di động, màn hình phẳng kích thước lớn…

Ba nhà khoa học đoạt giải đều sinh trưởng ở Nhật nhưng ông Shuji Nakamura, 60 tuổi, hiện mang quốc tịch Mỹ và là giáo sư tại Trường ĐH California. Trong khi đó, ông Isamu Akasaki, 85 tuổi, đang là giáo sư tại các trường ĐH Meijo và Nagoya.  

Người còn lại - ông Hiroshi Amano, 54 tuổi - là đồng nghiệp của ông Akasaki tại Trường ĐH Nagoya. Ba người sẽ chia nhau giải thưởng trị giá 1,1 triệu USD.