Chính phủ Trung Quốc hôm 12-12 bày tỏ quan ngại sâu sắc về khả năng Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump thay đổi lập trường đối với chính sách “Một Trung Quốc”.
Bắc Kinh cảnh báo mạnh
Ông Cảnh Sảng, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cảnh báo bất kỳ thay đổi nào trong chính sách của Washington đối với Đài Loan đều gây hại đến quan hệ Trung - Mỹ. Theo ông Cảnh, chính sách “Một Trung Quốc” là nền tảng chính trị của bất kỳ quan hệ ngoại giao nào giữa Trung Quốc và Mỹ. “Chúng tôi thúc giục lãnh đạo và chính phủ mới của Mỹ hiểu rõ tính nghiêm trọng của vấn đề Đài Loan và duy trì chính sách “Một Trung Quốc” - quan chức này nhấn mạnh.
Phản ứng trên được đưa ra không lâu sau khi ông Trump cho rằng Mỹ không nên bị ràng buộc bởi chính sách “Một Trung Quốc” nếu Washington và Bắc Kinh không đạt được thỏa thuận về một số vấn đề, trong đó có thương mại. Thời báo Hoàn cầu (Trung Quốc) nhận định những phát biểu mới nhất của ông Trump trong cuộc phỏng vấn phát trên kênh Fox News hôm 11-12 (giờ Mỹ) cho thấy ông này có thể là một doanh nhân dày dạn kinh nghiệm nhưng trong lĩnh vực ngoại giao thì như “đứa trẻ không biết gì”.
Tờ báo đả kích ông Trump thật ngây thơ khi nghĩ có thể dùng chính sách “Một Trung Quốc” để mặc cả với Bắc Kinh nhằm thu được những lợi ích kinh tế. “Nếu ông Trump từ bỏ chính sách “Một Trung Quốc”, công khai ủng hộ Đài Loan độc lập và bán vũ khí cho hòn đảo này, Trung Quốc không có lý do gì để hợp tác với Mỹ về các vấn đề quốc tế và ngăn chặn các thế lực thù địch của Washington” - bài viết cảnh báo.
Một số nhà phân tích Trung Quốc nhận định những phát biểu trên xuất phát từ “sự non nớt” về ngoại giao của ông Trump và “sự thao túng” của phe bảo thủ ở Mỹ. Thời báo Hoàn cầu dẫn lời ông Lý Hải Đông, giáo sư Trường ĐH Ngoại giao Trung Quốc, nhắc nhở tỉ phú Trump rằng đối với Trung Quốc, vấn đề Đài Loan không phải là chuyện làm ăn và không thể đem ra thương thảo.
Bài học lịch sử
Trong khi đó, một số chuyên gia châu Á nhắc rằng ông Trump không phải là tổng thống đắc cử đầu tiên của Đảng Cộng hòa nghi ngờ về chính sách “Một Trung Quốc”. Điều khác biệt là trong mắt ông, chính sách này có thể trở thành quân bài mặc cả nhằm điều chỉnh hành vi của Trung Quốc. Trong lúc một số thành viên Đảng Cộng hòa ca ngợi ông Trump có cách nhìn mới đối với chính sách Trung Quốc, một số nhà phân tích cảnh báo lập trường của ông có thể khiến Bắc Kinh phản ứng dữ dội.
Ngay cả sự ủng hộ của Mỹ dành cho Đài Loan cũng chịu không ít tác động. Ông Evan Medeiros, cựu giám đốc về châu Á tại Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ, cảnh báo bằng cách cân đo chính sách “Một Trung Quốc”, ông Trump không chỉ đe dọa quan hệ Mỹ - Trung mà còn có nguy cơ “hy sinh” sự ủng hộ của Washington cho Đài Loan để có được một lợi ích khác. “Tám đời tổng thống Mỹ kể từ năm 1972 đều có lý do chính đáng để theo đuổi chính sách “Một Trung Quốc”. Đây là bài học lịch sử mà đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump cần lưu tâm” - ông Medeiros cho hay.
Theo một số chuyên gia khác, việc gắn liền chuyện thương mại với vấn đề Đài Loan có thể khiến Trung Quốc giận dữ và làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, GS Vương Nghĩa Ngôi, Giám đốc Viện Các vấn đề quốc tế thuộc Trường ĐH Nhân dân (Trung Quốc), tin rằng ông Trump sẽ không công nhận Đài Loan độc lập mà đó chỉ là chiến lược ngoại giao nhằm tìm kiếm thêm lợi ích về thương mại và kinh tế.
Dĩ nhiên, một trong những phản ứng tiềm năng của Trung Quốc là trả đũa. Kim ngạch thương mại Trung - Mỹ đạt mức 558 tỉ USD năm ngoái. Bắc Kinh còn đang nắm lượng trái phiếu chính phủ Mỹ trị giá 1.190 tỉ USD. Đài Loan thậm chí còn phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc về kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu từ lãnh thổ này sang Trung Quốc đạt mức 130 tỉ USD/năm, tương đương 2/5 tổng kim ngạch xuất khẩu của họ.
Cuộc chiến Trump - tình báo Mỹ
Phát biểu của ông Trump về tình báo Mỹ cũng là phần nội dung gây sóng gió không kém trong cuộc phỏng vấn với kênh Fox News hôm 11-12. Theo ông Trump, thật là “lố bịch” khi Cục Tình báo Trung ương (CIA) khẳng định Nga can thiệp vào cuộc bầu cử ở Mỹ để giúp ông đắc cử. Đồng thời, ông cũng cho rằng đó là cái cớ để Đảng Dân chủ giải thích về chiến thắng của ông. Tỉ phú Trump còn gây tranh cãi khi nói mình không cần được cập nhật thông tin tình báo mỗi ngày do “quá thông minh” và sẽ tiếp nhận nó khi cần.
Những phát biểu trên - cộng với thông tin ông Trump cân nhắc lựa chọn ông Rex Tillerson, Giám đốc điều hành Tập đoàn ExxonMobil, làm ngoại trưởng - đã đặt ông chủ sắp tới của Nhà Trắng vào thế đối đầu với “người nhà”. Hai thượng nghị sĩ hàng đầu Đảng Cộng hòa - John McCain và Lindsey Graham - vừa cùng 2 thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ kêu gọi cuộc điều tra cáo buộc Moscow can thiệp cuộc bầu cử để giúp ông Trump chiến thắng. Trả lời phỏng vấn đài CBS News hôm 11-12, ông McCain nói không rõ lý do gì khiến ông Trump lúc nào cũng “bênh vực” Nga dù thực tế là Moscow đã “can thiệp” vào bầu cử Mỹ. Thượng nghị sĩ này cũng tỏ ra lo ngại về viễn cảnh ông Tillerson được bổ nhiệm làm ngoại trưởng do mối liên hệ gần gũi giữa ông này và Moscow.
Những tranh cãi liên tục về Nga thời gian qua càng củng cố thêm nỗi lo quan hệ giữa ông Trump và cộng đồng tình báo Mỹ sẽ có sự khởi đầu sóng gió sau khi Nhà Trắng đổi chủ. Tạp chí Time nhận định diễn biến này không chỉ ảnh hưởng xấu đến nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump mà còn cả an ninh đất nước. Nghị sĩ Adam Schiff, người Đảng Dân chủ, cảnh báo nguy cơ ông Trump bị “gậy ông đập lưng ông” vì chính canh bạc của mình. Trong trường hợp quan hệ giữa ông Trump và giới lãnh đạo Nga không còn hữu hảo và Moscow cảm thấy cần sử dụng thông tin bị đánh cắp để chống lại ông ta, sẽ không có nhiều người tin vào lời biện bạch của nhân vật từng bác bỏ sự dính líu của người Nga đến hành động “phá” bầu cử Mỹ.
Lục San
và quét mã QR
Bình luận (0)