Quan hệ Nga - NATO: Diễn biến phức tạp

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác khi hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Điện Kremlin hôm 10-5.

Hy vọng bình thường hóa quan hệ

“Điều cần thiết đối với chúng ta là hợp tác, kể cả trường hợp liên quan đến những tình huống phức tạp và cố tìm giải pháp bằng con đường ngoại giao… Thật đáng quý vì hiện nay, chúng ta có thể thảo luận mối quan hệ song phương, bàn bạc mối quan hệ giữa Nga và Liên minh châu Âu (EU) và dĩ nhiên là bàn về các sự kiện xảy ra cũng như sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine” - Thủ tướng Merkel khẳng định.

Nhà lãnh đạo Đức cũng tái khẳng định sự ủng hộ dành cho các nỗ lực hòa bình ở miền Đông Ukraine, đồng thời kêu gọi ông Putin sử dụng ảnh hưởng của mình đối với phe ly khai để chấm dứt xung đột. Về phần mình, tổng thống Nga nhận định tiến trình hòa bình ở miền Đông Ukraine đang đạt tiến triển dù còn không ít khó khăn.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Đức Angela Merkel tại lễ đặt vòng hoa

trên mộ chiến sĩ vô danh ở Moscow hôm 10-5. Ảnh: REUTERS

Theo kênh truyền hình Đức n-tv.de, ngoài khủng hoảng Ukraine, “gánh nặng lịch sử của Đức” là một nguyên nhân khác khiến Thủ tướng Merkel đến Nga lần này. Thủ tướng Đức cho biết qua chuyến thăm, bà muốn chứng tỏ thiện chí hợp tác, chứ không phải chống đối với Nga.

Trong khi đó, Tổng thống Putin nhận định quan hệ Đức - Nga có những vấn đề nhất định song kêu gọi không để chúng tác động tiêu cực đến sự phát triển của quan hệ song phương. Theo nhà lãnh đạo Nga, khoảng 6.000 doanh nghiệp Đức đang hoạt động ở Nga và họ muốn nhìn thấy quan hệ hai nước tốt đẹp hơn.

Nhân dịp này, ông Putin cũng kêu gọi quan hệ Nga - châu Âu trở lại bình thường sau khi đã đề cập đến điều này tại buổi tiếp Tổng thống Cộng hòa Czech Milos Zeman hôm 9-5. “Không phải chúng tôi là người khởi xướng sự ghẻ lạnh trong mối quan hệ với châu Âu” - ông chủ Điện Kremlin nhấn mạnh. Trả lời phỏng vấn báo Kommersant cùng ngày, Tổng thống Zeman không loại trừ khả năng Nga sẽ trở thành thành viên EU sau 20 năm nữa bởi “Nga cần công nghệ hiện đại, EU cần nguồn năng lượng và hai bên sẽ bổ sung cho nhau”.

Lập đường dây nóng

Quan hệ NATO - Nga cũng đang có những diễn biến phức tạp. Khối này cho biết đang phục hồi đường dây nóng với Điện Kremlin theo kiểu thời chiến tranh lạnh để giảm bớt nguy cơ xảy ra xung đột quân sự. Theo báo The Guardian (Anh) hôm 10-5, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg xác nhận quyết định trên được đưa ra sau khi khối này nhiều lần ngăn chặn máy bay Nga trên không phận biển Đen, biển Baltic và Na Uy. “Quan trọng là duy trì tiếp xúc quân sự trong tình huống bình thường để nếu có chuyện không bình thường xảy ra, chúng tôi có thể làm rõ những hiểu lầm nhằm tránh mất kiểm soát tình hình” - ông Stoltenberg cho biết.

Song song với quyết định trên, NATO đã cắt hầu hết cuộc tiếp xúc với người Nga tại tổng hành dinh ở Brussels và đang trong quá trình giảm số lượng nhà ngoại giao Nga và nhân viên tại đây. “Với người Nga, chúng tôi đã quyết định đình chỉ sự hợp tác trên thực tế nhưng duy trì các kênh đối thoại và tiếp xúc chính trị cũng như quân sự. Một phái bộ 30 người là quá đủ cho nhu cầu đó” - tổng thư ký NATO cho biết thêm.

Giới chức cao cấp xác định động thái trên nhằm “giảm bớt số lượng điệp viên Nga” tại tổng hành dinh NATO. Theo đó, chỉ 4 quan chức Nga - gồm đại sứ Nga tại NATO Alexander Grushko, phó đại sứ, thư ký và tài xế - được phép hoạt động không phải có người đi kèm. Các nhà ngoại giao và quan chức NATO từng cho rằng khoảng một nửa nhà ngoại giao Nga tại trụ sở NATO làm việc cho các cơ quan tình báo trong nước.