Quyền của tổng thống

Giới phân tích nhận định với bước đi này, ông Obama không chỉ hiện thực hóa cam kết về “một chính sách mới” với Cuba khi vận động tranh cử năm 2008 mà còn tìm cách củng cố di sản chính trị khi chỉ còn 2 năm tại nhiệm. Trước đó không lâu, sắc lệnh nhập cư cùng thỏa thuận cắt giảm khí thải với Trung Quốc cũng đặt ông chủ Nhà Trắng vào thế đối đầu với phe Cộng hòa.

Điều đáng nói là một loạt động thái táo bạo này diễn ra ngay sau khi Đảng Dân chủ thất bại trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ hồi đầu tháng 11. Tình hình u ám đến nỗi tờ Washington Post gần đây kết luận ông Obama "có một năm tồi tệ nhất ở Washington", phải vật lộn với đủ vấn đề từ trong đến ngoài nước, từ bạo loạn sắc tộc ở Ferguson, những vụ chặt đầu của nhóm Nhà nước Hồi giáo đến quan hệ với Nga và khủng hoảng Ukraine.

Có vẻ những trở ngại này, cộng với sự bất mãn về một quốc hội thường xuyên “án binh bất động” khiến tổng thống Mỹ thêm quyết tâm phớt lờ chỉ trích từ các đối thủ chính trị để thúc đẩy chương trình nghị sự của mình. “Ông Obama đang sử dụng tối đa quyền hành pháp của mình. Tôi không nghĩ ra có một tổng thống nào làm thế trong những năm gần đây” - ông William Galston, nhà nghiên cứu tại Viện Brookings (Mỹ), nhận định với hãng tin Bloomberg.

Tổng thống Mỹ Barack Obama thoải mái trên chuyên cơ

trong chuyến bay cùng gia đình về Hawaii nghỉ lễ hôm 19-12. Ảnh: Nhà Trắng

Dĩ nhiên, phe Cộng hòa không hề muốn để ông Obama thoải mái làm những gì mình muốn, nhất là khi họ sẽ kiểm soát thêm thượng viện từ tháng 1-2015. Không lâu sau khi những thay đổi về chính sách đối với Cuba được đưa ra, một số nghị sĩ Cộng hòa nhanh chóng hiến kế đối phó, như cản trở việc đề cử vị trí đại sứ Mỹ ở Cuba, phớt lờ yêu cầu dỡ bỏ lệnh cấm vận từ Nhà Trắng... Trang tin Politico nhận định dù không thể vô hiệu hóa mọi quyết định của ông Obama, phe Cộng hòa vẫn có thể dựa vào đó để tô đậm “sự lạm dụng quyền hành pháp” của ông chủ Nhà Trắng.

Cuộc đối đầu Obama - Đảng Cộng hòa trong năm sau càng thêm gay cấn bởi những tranh cãi khác, trong đó nổi bật là vấn đề hạt nhân với Iran. Tháng 7 năm tới là thời hạn mới để hoàn tất thỏa thuận toàn diện nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của Iran và một kết quả tích cực sẽ giúp ông Obama hoàn thành lời hứa tranh cử năm 2008.

Thành tựu ngoại giao này cùng một chuyến thăm Cuba, nếu có, sẽ là những điểm sáng không thể tranh cãi trong di sản mà ông Obama để lại sau khi rời Nhà Trắng. “Đây chắc chắn là chiến thắng của ông Obama, xuất phát từ quyết tâm xóa bỏ vết tích cuối cùng của thời kỳ Chiến tranh lạnh” - ông DeWayne Wickham, Hiệu trưởng Trường Báo chí và Truyền thông toàn cầu thuộc Trường ĐH Morgan State (Mỹ), nhận định về quyết định bình thường hóa quan hệ với Cuba.

Tổng thống Mỹ không hề che giấu tâm trạng phấn chấn tại cuộc họp báo cuối năm trước khi cùng gia đình về Hawaii nghỉ lễ. Tình hình kinh tế trong nước khởi sắc càng khiến ông tự tin tuyên bố: “Chúng ta sắp bước vào một năm mới với niềm tự tin mới rằng nước Mỹ đang có những bước tiến quan trọng”.