Rúng động "Hồ sơ Thiên đường"

13,4 triệu tài liệu vừa được công bố hôm 5-11, qua đó tiết lộ giới siêu giàu trên thế giới chuyển hàng ngàn tỉ USD qua các thiên đường thuế ở nước ngoài (những nơi không đánh thuế hoặc lấy thuế rất thấp) như thế nào.

Đây là một trong những vụ rò rỉ dữ liệu lớn nhất trong lịch sử và liên quan đến tài sản ở nước ngoài của các chính khách và doanh nghiệp hàng đầu, cũng như một số cá nhân và người nổi tiếng giàu nhất thế giới. Những tài liệu trên, gọi là "Paradise Papers" (tạm dịch là "Hồ sơ Thiên đường"), nêu bật những cách thức tinh vi mà giới nhiều quyền lực và tài sản, cũng như những người nổi tiếng, sử dụng nhằm lợi dụng các thiên đường thuế vì lợi ích riêng của họ.

Tương tự bom tấn "Hồ sơ Panama" nổ ra cách đây hơn 1 năm, các dữ liệu mới tiết lộ này được một nguồn tin giấu tên chia sẻ với báo Đức Süddeutsche Zeitung. Tờ báo này chuyển cho Liên đoàn Nhà báo Điều tra Thế giới (ICIJ) - đơn vị chủ trì cuộc điều tra với sự tham gia của 380 nhà báo thuộc 96 cơ quan truyền thông ở 67 quốc gia trên khắp thế giới, trong đó có báo New York Times (Mỹ), Guardian (Anh), đài BBC (Anh) và kênh NBC News (Mỹ). 

Các phóng viên đã dành 1 năm để phân tích số dữ liệu được thu thập trong giai đoạn 1950-2016.

Hầu hết tài liệu trong "Hồ sơ Thiên đường" thuộc về hãng luật Appleby (Bermuda) và Công ty Nghiên cứu và Đầu tư thông tin Asiaciti Trust (Singapore). Website của Appleby giới thiệu họ chuyên cung cấp các dịch vụ pháp lý ở nước ngoài cho các công ty, cơ quan tài chính và cá nhân giàu có trên toàn cầu. Trong khi đó, Asiaciti Trust xác nhận là nhà cung cấp dịch vụ doanh nghiệp quốc tế - theo trang Market Watch.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross có tên trong “Hồ sơ Thiên đường” Ảnh: BLOOMBERG NEWS

Các tiết lộ đầu tiên chỉ là một phần nhỏ của hồ sơ, và trong thời gian sắp tới, sẽ có thêm dữ liệu tài chính và thuế của nhiều cá nhân, công ty được công bố. Một trong những nhân vật đáng kể nhất trên chính trường Mỹ được nêu tên là Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross. Theo hồ sơ, ông này góp vốn với một công ty hàng hải có liên hệ với con rể của Tổng thống Nga Vladimir Putin. 

Vấn đề là, như đài NBC News chỉ ra, ông Ross không đề cập mối quan hệ nói trên tại phiên điều trần xác nhận ông ngồi vào vị trí bộ trưởng thương mại Mỹ trước đây.

Ngoài ra, theo báo The Guardian, ông Yuri Milner, đối tác kinh doanh của cố vấn Nhà Trắng Jared Kushner cũng có tên trong "Hồ sơ Thiên đường". Hai tổ chức tài chính có liên hệ đến Điện Kremlin đã thông qua các công ty của ông Milner để đầu tư vào các mạng xã hội Twitter và Facebook.

Một tiết lộ đáng chú ý khác là khoảng 10 triệu bảng trong quỹ riêng của Nữ hoàng Anh Elizabeth II được rót vào các quỹ đầu tư tại quần đảo Cayman và Bermuda. Tuy nhiên, giới chuyên môn xác nhận không có gì sai trái trong chuyện đầu tư của Nữ hoàng Anh. Một số người nổi tiếng, như ca sĩ Bono của nhóm nhạc U2 và ca sĩ Madonna, cũng được nêu tên trong "Hồ sơ Thiên đường".

Sau khi số tài liệu trên được công bố, tổ chức chống tham nhũng Global Witness đã lên tiếng thúc giục Liên minh châu Âu (EU) sử dụng các tài liệu này để trừng trị hành vi rửa tiền. Thủ lĩnh Công Đảng (Anh) Jeremy Corbyn cho rằng "Hồ sơ Thiên đường" là chứng cứ cho thấy khi nói về việc nộp thuế, có những quy định cho giới siêu giàu và những quy định khác cho những người còn lại. 

Trước sức ép của dư luận, theo Reuters, các bộ trưởng tài chính EU trong ngày 7-11 sẽ bàn việc lập danh sách đen các thiên đường thuế khắp thế giới. Trong khi đó, Cơ quan Thuế vụ Úc (ATO) cho biết sẵn sàng sử dụng thông tin của "Hồ sơ Thiên đường" để tiến hành các cuộc điều tra mới đối với tình trạng trốn thuế.