Scaramella, người bạn Ý bí hiểm

Người cuối cùng Alexander Litvinenko gặp gỡ là một người Ý tên Mario Scaramella, 36 tuổi, tại nhà hàng Nhật Bản Itsu ở khu Piccadilly, London, lúc 15 giờ ngày 1-11-2006, ngày mà Litvinenko đột nhiên ngã bệnh nằm liệt giường cho đến chết. Chính tại nơi đây người ta tìm thấy dấu vết đồng vị phóng xạ Polonium -210 cao nhất, thứ độc chất mà xét nghiệm pháp y của Anh hồi cuối tuần qua chứng nhận là có trong người của Litvinenko với liều lượng cao. Với kết luận này, cảnh sát Anh đã chính thức mở cuộc điều tra vụ án Litvinenko bị đầu độc chết. Và Scaramella trở thành một kẻ tình nghi hàng đầu, mặc dù chính y cũng bị nhiễm phóng xạ Polonium-210, có thể chết trong ba tháng tới.

Cuộc gặp lạ lùng

Scaramella nói y chỉ uống nước khoáng còn Litvinenko ăn xúp mì lạnh miso và món sushi. Phát biểu với phóng viên tờ The Independent, Scaramella kể lại: “Tôi muốn đích thân gặp Litvinenko để trao lại những bức thư điện tử vì chúng rất nhạy cảm. Tôi nói với Litvinenko “Anh đã giới thiệu tôi với Yevgueny Limarev (cựu điệp viên Liên Xô KGB) và giờ đây Limarev gửi cho tôi một nhận định hết sức mạnh mẽ”. Mấy bức thư điện tử nhận định rằng “nhân viên tình báo Nga ngày càng nói nhiều tới chuyện cần thiết phải dùng vũ lực đối với Scaramella và Litvinenko”. Nói cách khác, hai người này nằm trong danh sách thủ tiêu của tình báo Nga.

Litvinenko trước khi chết vẫn hoài nghi không biết tại sao “giáo sư” Scaramella hẹn gặp y tại nhà hàng Nhật Bản. Tờ Sunday Times xuất bản tại London kể lại: “Vào giờ ăn trưa, Litvinenko gặp Scaramella. Litvinenko nói: “Tôi kêu món ăn còn ông ta không ăn gì cả. Ông ta có vẻ căng thẳng. Ông ta đưa tôi một tài liệu dài 4 trang rồi bảo tôi đọc ngay. Tài liệu gồm có danh sách nhiều người, kể cả tên của nhân viên FSB (Cơ quan An ninh Liên bang Nga) liên quan đến vụ ám sát nhà báo nữ Politkovskaya. Tài liệu là một bức thư điện tử chứ không phải là một văn bản chính thức. Tôi không thể hiểu tại sao ông ta lặn lội đến London để trao cho tôi tài liệu đó. Ông ta có thể gửi nó qua địa chỉ mail của tôi. Tôi định cất tài liệu vào cặp chờ đến tối mới giở ra xem nhưng ông ta muốn tôi đọc liền.

Tôi đọc lướt qua một số tên. Tôi không thể nói với anh (phóng viên tờ Sunday Times) họ là ai. Có một số tên như là Berezovsky và tôi... Tôi không thể tố cáo Scaramella nhưng toàn bộ cuộc gặp là hết sức lạ lùng”.

Một trong những câu hỏi thường xuyên được đặt ra là tại sao Scaramella khai man nhiều lần lý lịch? Ông ta khai rằng từ năm 1996 đến 2000, giảng dạy luật môi trường ở Đại học Externado và Đại học Nuestra Senora del Rosario ở Bogota, thủ đô Columbia. Ông ta cũng giảng môn tội phạm môi trường ở Đại học Naples, thậm chí ở Đại học Greenwich, London. Thế nhưng, theo báo Anh Evening Standard, không một trường đại học nào vừa kể xác nhận thông tin của ông ta. Và theo một cựu thành viên Ủy ban Mitrokhin, nơi Scaramella làm cố vấn, mỗi lần được yêu cầu khai lý lịch ông ta đều thay đổi tên trường đại học.

Vẫn theo lời tự giới thiệu của Scaramella, từ năm 2000 đến 2002, ngoài chức “giáo sư” ông ta còn làm tổng thư ký của Chương trình phòng chống tội phạm môi trường (ECPP), một tổ chức nói có trụ sở chính tại Naples, quê hương ông, nhưng ít người biết đến vì địa chỉ cứ thay đổi hoài.

Cho đến đầu năm nay, cái tên Scaramella được biết đến nhiều nhất sau khi ông ta phát hành một văn bản tố cáo tàu ngầm Liên Xô K-8 đã bỏ lại 20 quả mìn hạt nhân tại vịnh Naples vào năm 1970. Ông ta còn nổi đình nổi đám với lời tố cáo ông Romano Prodi – hiện nay là thủ tướng Ý – từng “quan hệ mật thiết với KGB và là công cụ của Moscow”. Và bây giờ là vụ Litvinenko bị đầu độc phóng xạ chết.

Scaramella đã đưa ra lời cáo buộc giật gân đối với ông Prodi khi làm cố vấn cho Ủy ban Mitrokhin Hạ viện Ý, một tổ chức do cựu thủ tướng Silvio Berlusconi dựng lên hồi năm 2001 để điều tra mức độ thâm nhập vào chính trường Ý của tình báo Liên Xô trước kia và tình báo Nga hiện nay. Ủy ban này đã bị giải tán trước kỳ bầu cử lập pháp hồi tháng 4 năm nay với kết quả đảng trung tả của ông Prodi thắng lớn, ông Prodi lên làm thủ tướng.

Một người phức tạp

Vì Ủy ban Mitrokhin làm việc không hiệu quả và đằng sau những lời tố cáo mang tính xì-căng-đan của cố vấn Scaramella có nhiều uẩn khúc, viện kiểm sát Naples đã ra lệnh nghe lén những cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Ủy ban Mitrokhin là thượng nghị sĩ Paolo Guzzanti (thuộc Đảng Forza Italia của ông Berlusconi) và Scaramella. Kết quả cho thấy Guzzanti âm mưu bôi nhọ uy tín của ông Prodi để làm ông này thất cử và Scaramella đã lượm lặt những lời khai giả dối của các cựu nhân viên KGB sống lưu vong ở khắp châu Âu nhằm ủng hộ âm mưu của Guzzanti.

Điều thú vị là Oleg Gordievsky, một điệp viên Nga nhị trùng được MI6 (tình báo hải ngoại Anh) đưa về London từ năm 1985, hôm 2-12-2006 tiết lộ rằng chính Litvinenko chứ không ai khác là nguồn cung cấp thông tin chủ yếu cho Scaramella để bôi nhọ ông Prodi. Và cũng vì chuyện này mà tuần qua, Scaramella đã gặp rắc rối với cơ quan tư pháp Ý.

Ngoài mối quan hệ phức tạp với giới điệp viên Liên Xô trước kia và FSB bây giờ đào ngũ sang châu Âu, chủ yếu sang Anh, Scaramella còn có những hoạt động bí mật trong lĩnh vực chất thải hạt nhân mà y tự cho là một chuyên gia có cỡ. Bằng cớ là trong cuộc gặp gỡ nói trên, ngoài chuyện Scaramella trao tài liệu nhạy cảm, Litvinenko còn bàn với Scaramella một vụ buôn lậu chất liệu hạt nhân (báo The Independent).

Tóm lại, cảnh sát Anh không phải vô cớ mà tình nghi Mario Scaramella đóng một vai trò nào đó trong vụ Litvinenko bị hạ sát bằng đồng vị phóng xạ Polonium-210 cực hiếm và cực độc. Vậy, Scaramella có phải là thủ phạm hay không? Hiện nay có ít nhất hai nguồn tin tố cáo như thế. Đầu tiên là Báo Komsomolets Moskovsky dẫn nguồn tin của FSB cho biết “Litvinenko đã bị nhân viên CIA Scaramella đầu độc vì Litvinenko là điệp viên nhị trùng”. Kế đến hãng tin Chechenpress của nhóm Chesnya ly khai quy kết “Scaramella là nhân viên của FSB ở Ý”. CIA hay FSB? Nhân vật Scaramella quả là phức tạp.