Sóng quái, hung thần biển cả

7 mét, đó là chiều cao bình thường của sóng trong một cơn bão bình thường ở ngoài khơi biển cả. Trong những trường hợp bão thật lớn như cơn bão Xangsane (ta gọi là bão số 6) hoành hành ở miền Trung nước ta thì chiều cao ngọn sóng có thể đạt 15 mét. Tuy nhiên, trong nhiều thập kỷ qua, những người đi biển kể lại rằng họ đã gặp những ngọn sóng cực lớn – những con quái vật thật sự – cao đến 30 mét, tức bằng một tòa nhà 12 tầng. Nó xuất hiện một cách bất ngờ, không có dấu hiệu nào báo trước như động đất hay cuồng phong, đôi khi trong điều kiện thời tiết bình thường, trời trong mây tạnh.

Hố đại dương

Người ta còn kể loại sóng quái dị này dựng đứng như một bức tường nước khổng lồ. Trước mặt nó là một cái máng nước sâu như thể “cái hố đại dương”. Một con tàu dù lớn cỡ mấy - tàu chở dầu cả trăm ngàn tấn hay tàu khách chở hai ba ngàn người – chẳng may gặp nó coi như khó mà sống sót. Trước một áp lực nước lên đến 100 tấn/m2, con tàu có thể chìm nghỉm trong vòng vài giây. Bình thường những con tàu vừa kể chỉ có thể chịu đựng những cơn sóng cao 15 mét, cao nhất là 20 mét và áp lực nước cỡ 15 tấn/m2.

Sóng quái không giống như sóng thần hay siêu sóng thần. Sóng thần (do động đất, nhất là động đất dưới lòng biển hay núi lửa phun trào gây ra) là loại sóng có chiều cao khiêm tốn lúc hình thành, di chuyển cực nhanh, có thể nhìn thấy từ xa khơi, dự báo trước. Nó chỉ trở nên nguy hiểm khi tiến vào bờ. Ở ngoài khơi, sóng thần không nguy hiểm lắm đối với tàu thuyền. Siêu sóng thần là một hiện tượng hiếm thấy chỉ xảy ra trong những không gian hạn hẹp như vịnh nhỏ hay các dòng sông trong thung lũng.

Tàu chở dầu World Glory bị sóng quái bẻ gãy làm hai

Sóng quái khác sóng thần ở chỗ nó thường xảy ra ở ngoài biển khơi, nước sâu, cuộc đời rất ngắn ngủi, cơ chế hình thành bí ẩn, do đó không thể thấy từ xa hay dự báo. David W.Wang, chuyên gia về sóng ở phòng thí nghiệm nghiên cứu hải quân Mỹ, khẳng định: “Chúng tôi biết rằng sóng quái không thể hình thành từ nước cạn, Đó là một giới hạn tự nhiên của vật lý học”. Nó từ đâu ra là một đề tài nghiên cứu hấp dẫn với nhiều giả thuyết khác nhau.

Hàng thế kỷ trôi qua, nhiều người kể lại những câu chuyện khó tin về những ngọn sóng quái dị đánh đắm những con tàu băng qua các đại dương. Năm 1993, tại Bắc Thái Bình Dương, chiếc tàu chở dầu Ramapo của hải quân Mỹ đã gặp một con sóng quái khổng lồ ước tính cao đến 33,6 mét. May mà họ vượt qua được con quái vật biển cả đó. Năm 1966, tàu chở khách Michelangelo của Ý vượt Đai Tây Dương đến New York. Trên đường đi, một con sóng quái xé rách một lỗ trên vỏ tàu, làm bể kính các phòng trên tầng lầu cao khoảng 25 mét so với mặt biển. Một thủy thủ và hai hành khách chết. Năm 1978, tàu Munchen chìm ở Đại Tây Dương. Những người sống sót kể lại rằng họ không vượt qua nổi một con sóng khổng lồ.

Nhiều nhà hải dương học không tin vào những câu chuyện mà họ cho là sản phẩm của trí tưởng tượng nhằm làm đẹp câu chuyện của họ. Họ tin vào những mô hình toán học, theo đó những ngọn sóng cao hơn 15 mét chỉ xảy ra một lần trong 10.000 năm.

Nhưng sự hoài nghi của họ không đứng vững được lâu. Tết Dương lịch năm 1995, một giàn khoan dầu khí ở Bắc hải cung cấp cho họ bằng chứng đầu tiên không thể chối cãi về sự hiện hữu của sóng quái. Giàn khoan này có trang bị một thiết bị đo bằng sóng laser có thể đo chính xác chiều cao của những con sóng dữ. Nó đã đo được một ngọn sóng cao 25,2 mét!

Kế đó vào tháng 2-2000, một tàu nghiên cứu biển của Anh gặp một ngọn sóng cao tới 28,5 mét ở vùng Tây Scotland. Bảy nhà nghiên cứu trên tàu xác nhận trên Báo Geophysical Research Letters: “Đó là ngọn sóng lớn nhất được thiết bị khoa học ghi nhận”.

Tam giác quỷ

Các nhà khoa học xưa kia đa nghi giờ hối thúc nhau tổ chức sớm những cuộc hội thảo về những kết quả thu lượm được và đề ra những chiến lược nghiên cứu mới. Tháng 11-2000, một hội nghị lớn được tổ chức tại thành phố Brest, Pháp, thu hút các nhà nghiên cứu đến từ khắp thế giới.

Tại hội nghị này, các nhà khoa học mau chóng nhận ra rằng những cơn sóng quái xuất hiện khá đều đặn ở một số khu vực có dòng hải lưu chảy xiết như Agulhas ở ngoài khơi Nam Phi, Kuroshio ở ngoài khơi Nhật Bản và Gulf Stream ở ngoài khơi miền Đông nước Mỹ. Dòng Gulf Stream cũng chảy qua vùng tam giác Bermuda, nổi tiếng với biệt danh “tam giác quỷ”, từng nuốt chửng hàng chục tàu bè lớn.

Tiến sĩ Bengt Fornberg, nhà toán học Mỹ ở Trường ĐH Colorado chuyên nghiên cứu về các loại sóng lớn, cho biết những dòng hải lưu chảy xiết thường tạo ra những con sóng lớn “giống như kính lúp hội tụ ánh sáng mặt trời”. Theo ông, khi dòng hải lưu chảy xiết gặp gió và sóng bủa nghịch hướng nó gom những con sóng nhỏ lại, rút ngắn khoảng cách giữa các con sóng, để tạo ra một con sóng duy nhất cao nghều nghệu mà thủy thủ hay gọi là “bức tường tử thần”.

Chris Swan, một nhà nghiên cứu thuộc Đại học Hoàng gia Anh, cho biết trong hai thập niên qua, có khoảng 200 tàu chở dầu lớn và tàu chở container dài hơn 200 mét bị chìm trong điều kiện thời tiết xấu mà phần lớn thủ phạm là sóng quái. Điều này chứng tỏ, sóng quái là một hiện tượng thiên nhiên không phải hiếm khi xảy ra như người ta tưởng trước kia. Giờ đây các nhà khoa học thừa nhận bất cứ lúc nào cũng có khoảng 10 con sóng quái xuất hiện bất thình lình ở một nơi nào đó trên đại dương. Và gần đây những tấm không ảnh chụp từ vệ tinh khẳng định rằng sóng quái xuất hiện thường xuyên hơn người ta tưởng.