Sự thật về hợp đồng vũ khí 110 tỉ USD giữa Mỹ và Ả Rập Saudi

Tuy nhiên, đài ABC News hôm 6-6 cho biết thực tế đây chưa phải là hợp đồng và số tiền bán vũ khí hiện chỉ khoảng 25 tỉ USD.

Giám đốc Viện Brookings (BIP) Bruce Riedel, đồng thời là cựu nhân viên Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), khẳng định hợp đồng vũ khí trị giá 110 tỉ USD giữa Washington và Riyadh thực chất "không hề tồn tại".

"Hai bên trao đổi thư từ, dự định nhưng chưa ký hợp đồng. Nhiều thư từ trong số đó khiến giới quốc phòng Mỹ tin là Ả Rập Saudi sẽ quan tâm mua vũ khí Mỹ trong một ngày không xa" – ông Riedel cho biết.

Trả lời phỏng vấn đài ABC News, ông Riedel nói rằng Mỹ đưa ra bản danh sách các vũ khí muốn bán cho Ả Rập Saudi trong vòng 4-5 năm tới nhưng đó không phải hợp đồng. Hơn nữa, Riyadh có thể không đủ khả năng để chi trả một món tiền lớn như vậy. "Giá dầu giảm và chi phí cho cuộc chiến tại Yemen đồng nghĩa với việc Ả Rập Saudi không còn dồi dào tiền mặt" – cựu nhân viên CIA giải thích.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Ả Rập Saudi trong khuôn khổ chuyến công du nước ngoài đầu tiên. Ảnh: BUSINESS INSIDER

Vào thời điểm Tổng thống Donald Trump thông báo về hợp đồng vũ khí hồi tháng 5, Lầu Năm Góc liệt kê 6 đề xuất bán vũ khí cho Ả Rập Saudi - đã được quốc hội Mỹ thông qua, với tổng trị giá khoảng 23,7 tỉ USD.

Trong đó, 5/6 đề xuất được công bố dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, theo ABC News. Chẳng hạn, Lầu Năm Góc đề xuất bán 4 tàu khu trục trị giá 11,25 tỉ USD cho Ả Rập Saudi vào năm 2015 nhưng đến nay không có hợp đồng nào được ký kết.

Tiếp đó, cuối tháng 5 và đầu tháng 6, thêm 3 đề xuất bán vũ khí cho Ả Rập Saudi được Lầu Năm Góc trình quốc hội, bao gồm bán hệ thống huấn luyện và radar trị giá khoảng 1,7 tỉ USD. Như vậy, tổng trị giá các đề xuất bán vũ khí cho "đại gia" Vùng Vịnh mới vào khoảng 25 tỉ USD.

Theo Cơ quan Hợp tác An ninh Phòng thủ (DSCA) của Lầu Năm Góc, 85 tỉ USD còn lại trong "hợp đồng" mà ông Donald Trump nói tới có thể xem là một bản ghi nhớ (MOI), được mô tả như "khả năng phòng thủ tiềm năng trong tương lai" dành cho Ả Rập Saudi.

Trong thỏa thuận mà Tổng thống Donald Trump thông báo, các "khả năng phòng thủ" này gồm có an ninh biên giới, chống khủng bố, an ninh hàng hải, hiện đại hóa không quân, phòng không, phòng thủ tên lửa, nâng cấp thông tin liên lạc và không gian mạng.

"Việc bán vũ khí cho Ả Rập Saudi là một thỏa thuận sâu rộng. Chúng tôi sẽ thông báo cho quốc hội và công bố chi tiết về từng giao dịch sau khi kết thúc hợp đồng. Chúng tôi có quan hệ tốt với Ả Rập Saudi và mong muốn tiếp tục hợp tác để thúc đẩy an ninh khu vực" – trung tá Roger Cabiness, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, nói với đài ABC News.

Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ "nói quá" về các thương vụ. Năm 2013, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông John Kerry đã tới Oman và ký bản ghi nhớ về hợp đồng vũ khí trị giá 2,1 tỉ USD với nước này, bao gồm triển khai một Hệ thống phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD). Song nhiều phần của thỏa thuận, bao gồm hệ thống THAAD, cho đến nay vẫn chưa hoàn thành.