Tài phiệt Nga mất ăn mất ngủ

Những người giàu nhất nước Nga đang phập phồng lo lắng khi thời điểm tháng 2-2018 ngày càng đến gần. Họ thuê luật sư, vận động hành lang và thực hiện các cuộc tiếp xúc ở Washington vì e ngại Mỹ sẽ áp đặt lệnh trừng phạt thời điểm đó.

Những gương mặt vào tầm ngắm

Đối mặt với nguy cơ này là các nhà tài phiệt không thuộc nhóm thân cận với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cơ sở khiến các tỉ phú có tên trong danh sách của Tạp chí Forbes lo lắng là Đạo luật Chống lại những đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA), được Tổng thống Donald Trump ký ban hành ngày 2-8. Những đối thủ được nói đến ở đây là Iran, Nga và Triều Tiên.

Theo đạo luật này, trong vòng 180 ngày, tức đến tháng 2-2018, Bộ Tài chính Mỹ cùng với giám đốc Tình báo quốc gia và ngoại trưởng Mỹ phải đệ trình các ủy ban hồ sơ của quốc hội bản báo cáo chi tiết về các quan chức cao cấp phụ trách chính sách đối ngoại và các nhà tài phiệt thân cận với chính quyền Nga. 

Họ phải xác định những người này có mối quan hệ như thế nào với Tổng thống Putin và các nhân vật khác thuộc giới tinh hoa cầm quyền Nga. Đạo luật trên còn yêu cầu đánh giá tài sản, nguồn thu nhập của họ và người thân cũng như tài sản ở nước ngoài…

Hai tỉ phú Nga Mikhail Fridman (trái) và Alisher Usmanov Ảnh: RIA NOVOSTI

Bản báo cáo đó có thể đề xuất những biện pháp trừng phạt, chẳng hạn cấm nhập cảnh vào Mỹ, phong tỏa tài sản và cấm làm ăn với các công ty, công dân Mỹ. Theo hãng tin Newsru, tài phiệt Nga có nguy cơ bị trừng phạt cao nhất là tỉ phú Oleg Deripaska - người bị chính quyền Mỹ nghi có quan hệ với ông Paul Manafort, nhân vật từng điều hành chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump.

Tập đoàn Alfa cùng với các cổ đông, đứng đầu là tỉ phú Mikhail Fridman, cũng có nguy cơ bị trừng phạt. Alfa từng bị cáo buộc thực hiện mệnh lệnh của Tổng thống Putin và can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ. Hai tỉ phú khác có thể lọt vào danh sách trừng phạt lần này là Alisher Usmanov và Roman Abramovich - được đánh giá là một trong những doanh nhân thân cận nhất với ông chủ Điện Kremlin.

Tránh "khiêu khích" Moscow?

Trong bối cảnh các nhà tài phiệt Nga đang "mất ăn mất ngủ" vì nguy cơ bị trừng phạt, chính quyền Tổng thống Donald Trump đối mặt không ít chỉ trích vì bỏ qua thời hạn chót trong quá trình thực thi biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga. Theo CAATSA, ngày 1-10 vừa qua là thời hạn chót để chính quyền Mỹ xác định những thực thể Nga nào sẽ bị trừng hạt. Dù vậy, động thái này vẫn chưa được thực thi cho đến giờ.

Đài CNN đưa tin các nghị sĩ Đảng Cộng hòa cam kết tìm hiểu xem có phải Nhà Trắng cố tình trì hoãn lệnh trừng phạt mới hay không. "Chúng tôi sẽ kiểm tra. Tôi hiện chưa thể đánh giá được liệu đây có phải là hành động cố ý hay không" - ông Bob Corker, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, nhấn mạnh hôm 25-10. 

Còn thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, chỉ trích Nhà Trắng đơn phương hành động và cam kết quốc hội sẽ làm những gì cần để khẳng định vai trò của mình. Trước đó, 2 thượng nghị sĩ John McCain (Cộng hòa) và Ben Cardin (Dân chủ) đã gửi thư thúc ép Tổng thống Donald Trump thực thi đầy đủ đạo luật trừng phạt Nga.

Sự trì hoãn trên diễn ra khi Tổng thống Donald Trump dự kiến gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin lần thứ hai tại Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Việt Nam vào tháng 11. Một nhân vật gần gũi với chính quyền Mỹ cho biết các trợ lý của ông chủ Nhà Trắng đang sắp xếp cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo này. 

Đài CNN cho rằng việc công bố những biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Nga vì cáo buộc can thiệp cuộc bầu cử 2016 trước khi diễn ra một cuộc gặp như thế có thể bị xem là động thái khiêu khích.

Theo trang Vox, Tổng thống Donald Trump lâu nay vẫn muốn xây dựng mối quan hệ nồng ấm hơn với Nga. Ông đã miễn cưỡng ký ban hành đạo luật nêu trên và không hề che giấu thái độ không hài lòng về nó. Vào thời điểm đó, ông giận dữ viết trên trang Twitter rằng các nghị sĩ Cộng hòa đang phá hỏng mối quan hệ giữa ông và Nga.