Thách thức nào chờ vắc-xin Covid-19?

Tạp chí y học danh tiếng BMJ (British Medical Journal) ngày 10-11 cho biết nhiều chuyên gia hoan nghênh thông tin về vắc-xin Covid-19 của 2 công ty Pfizer và BioNTech có "hiệu quả hơn 90%" trong việc ngăn ngừa lây nhiễm virus SARS-CoV-2. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn thấy các kết quả đầy đủ của cuộc thử nghiệm và những chi tiết vẫn chưa được công khai.

Bà Eleanor Riley, chuyên gia về miễn dịch học và bệnh truyền nhiễm của Trường ĐH Edinburgh (Scotland), chỉ ra rằng 2 công ty không nói gì về độ tuổi của các tình nguyện viên tham gia thử nghiệm. "Nếu một loại vắc-xin có tác dụng giúp bệnh tật bớt nghiêm trọng và giảm các trường hợp tử vong... nó sẽ cần hiệu quả đối với những thành viên lớn tuổi trong xã hội chúng ta" - bà Riley nói.

Bên cạnh đó, giới chuyên gia chưa được biết một số thông tin khác, như mức độ nghiêm trọng của các trường hợp mắc bệnh được ghi nhận trong thử nghiệm và khả năng miễn dịch kéo dài bao lâu. Cũng theo bà Riley, thông tin trên khiến chúng ta có lý do để lạc quan dù vẫn cần thận trọng.

Một tình nguyện viên được tiêm thử nghiệm vắc-xin Covid-19 của 2 công ty Pfizer và BioNTech tại TP Cincinnati, bang Ohio - Mỹ .Ảnh: TRUNG TÂM Y TẾ BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG CINCINNATI

Trước mắt, theo trang The Hill, vắc-xin của Pfizer và BioNTech vẫn cần những dữ liệu an toàn đủ để thuyết phục Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép ủy quyền sử dụng khẩn cấp (EUA).

Pfizer và BioNTech cho biết sẽ có đủ dữ liệu an toàn trong tuần thứ 3 của tháng 11 để trình vắc-xin của họ lên FDA xem xét. Một điều quan trọng nữa là cần tiếp tục nghiên cứu xem các cá nhân được tiêm chủng có bị tác dụng phụ nào trong dài hạn hay không. Vắc-xin trên đã được thử nghiệm trên 43.500 người tại 6 nước và vẫn chưa có vấn đề an toàn nào phát sinh. Dù vậy, một số chuyên gia cho rằng thường mất vài năm để bảo đảm không có chuyện gì xảy ra với một vắc-xin.

Nói về tính hiệu quả của một vắc-xin, ông Peter Hotez, chuyên gia của Trường ĐH Y Baylor (Mỹ), cho rằng lý tưởng nhất là nó làm giảm nguy cơ bị bệnh nặng và phải nhập viện, đồng thời ngăn lây nhiễm. Tuy nhiên, nhiều thử nghiệm vắc-xin Covid-19 hiện nay không được thiết kế để chứng minh chúng có những hiệu quả như thế.

Một phần lý do là số lượng trường hợp bệnh nặng phải nhập viện chỉ chiếm một phần nhỏ các ca Covid-19 có triệu chứng. Vì thế, số lượng ca bệnh nặng khó có thể xuất hiện nhiều trong các cuộc thử nghiệm.

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) hồi cuối tháng 4 qua, tỉ lệ bệnh nhân Covid-19 phải nhập viện chỉ chiếm khoảng 3,4% trường hợp nhiễm bệnh có triệu chứng. Vì thế, ngay cả với một thử nghiệm với số tình nguyện viên là từ 30.000 người trở lên, số ca bệnh nặng cũng không đáng kể nên dữ liệu thu thập được không đủ để đánh giá.

Hiệu quả ngăn lây nhiễm virus SARS-CoV-2 cũng không phải là mục tiêu của nhiều cuộc thử nghiệm vắc-xin Covid-19 hiện nay. Theo đài RT (Nga), chi phí và thời gian là những thách thức không nhỏ đối với các công ty thử nghiệm vắc-xin Covid-19. Chẳng hạn như một cuộc thử nghiệm có khoảng 30.000 người tham gia tốn từ 500 triệu USD đến 1 tỉ USD. Để đánh giá được hiệu quả của vắc-xin đối với các ca bệnh nặng hoặc sự lây nhiễm đòi hỏi một cuộc thử nghiệm có quy mô gấp 10 lần như thế, kéo theo chi phí cũng cao gấp 10. Trong bối cảnh khẩn cấp của đại dịch Covid-19, thỏa hiệp là điều khó tránh.