Thách thức từ Đông Âu

Năm 2018, những mối đe dọa lớn nhất có thể xuất phát từ miền Đông lục địa già.

Khi Ba Lan và Hungary gia nhập EU năm 2004, sự hội nhập của các quốc gia Đông Âu này được xem là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của khối thời hậu chiến tranh lạnh. Một thập kỷ sau, các quốc gia này có nguy cơ trở thành những nước phá bĩnh đầu tiên. Cách thức EU đương đầu với những thành viên cố ý coi thường các quy tắc tự do và giá trị cốt lõi của phương Tây mà khối này cố gắng hiện thực hóa - sự khoan dung của xã hội, tôn trọng tự do ngôn luận, tư pháp độc lập - có thể bao trùm năm 2018 còn nhiều hơn cả sự kiện Anh rời khỏi EU.

Tháng trước, Brussels đã khởi động tiến trình nhiều khả năng dẫn đến lời cảnh báo chính thức chưa từng có đối với Ba Lan. Theo đó, "các giá trị cơ bản" đang bị đe dọa khi mối quan hệ giữa nước này và EU tiếp tục xấu đi. 

Thủ tướng Hungary Viktor Orban (phải) và Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki tại một cuộc họp báo ở Budapest hôm 3-1 Ảnh: REUTERS

Nguyên nhân xuất phát từ việc ông Jarosław Kaczyński, được xem là nhà lãnh đạo thực tế của Ba Lan, quyết tâm thúc đẩy kế hoạch tăng cường kiểm soát tòa án và truyền thông. Ủy ban châu Âu cũng đã đưa Hungary ra Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) liên quan đến cáo buộc Thủ tướng Viktor Orbán tấn công sự tự do chính trị. Hungary và Ba Lan cũng bị đưa ra ECJ vì thẳng thừng từ chối tiếp nhận người tị nạn theo hệ thống hạn ngạch bắt buộc của EU.

Chuyện đương đầu với những quốc gia muốn hưởng lợi từ việc gia nhập EU nhưng lại phớt lờ các giá trị cốt lõi của khối này được cho là sẽ trở thành vấn đề ngày càng "nóng" trong năm 2018. 

Dĩ nhiên, đây không phải là mối bận tâm duy nhất của EU. Khối này còn phải để mắt đến các cuộc bầu cử ở 2 nước thành viên Thụy Điển và Ý, cũng như tình trạng bế tắc chính trị tại Đức sau cuộc bầu cử năm ngoái.