Đất nước Tây Ban Nha nói riêng và châu Âu nói chung có thể tạm thở phào sau khi lãnh đạo vùng Catalonia chưa chính thức tuyên bố độc lập ngay lập tức hôm 10-10.
Chưa thể xuống thang
Tại cuộc họp của nghị viện địa phương ở TP Barcelona, ông Carles Puigdemont, thủ hiến vùng Catalonia, đã ký tuyên bố độc lập nhưng hoãn thực thi nó trong vài tuần để tạo cơ hội cho đối thoại cũng như giảm bớt căng thẳng quanh vấn đề tranh cãi này.
Hiện chưa rõ văn kiện này có giá trị pháp lý hay không. Tuy nhiên, điều dễ thấy là cuộc đối đầu giữa Madrid và Catalonia khó xuống thang tức thì sau khi chính phủ Tây Ban Nha bác bỏ lời kêu gọi đàm phán về tương lai của khu vực tự trị này.
Những người ủng hộ vùng Catalonia độc lập phản ứng khi xem bài phát biểu của ông Carles Puigdemont tại nghị viện hôm 10-10 Ảnh: AP
Phát biểu sau cuộc họp nội các khẩn cấp hôm 11-10, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy cho biết đã yêu cầu ông Puigdemont xác nhận có tuyên bố độc lập hay không. Theo nhà lãnh đạo Tây Ban Nha, bước đi này là cần thiết trước khi Madrid có thể thực hiện những biện pháp khác.
Theo AP, một trong những lựa chọn khả dĩ của Madrid là áp dụng điều 155 của hiến pháp, theo đó cho phép chính phủ trung ương giành lại quyền kiểm soát một phần hoặc toàn bộ một vùng lãnh thổ nào đó bị xem là không tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý.
Tiến trình này bắt đầu với một cuộc họp nội các và chính phủ gửi cảnh báo đến chính quyền Catalonia. Nếu tình hình không có gì thay đổi, Thượng viện có thể được kêu gọi bỏ phiếu thông qua biện pháp nói trên. Ngoài ra, ông Puigdemont có thể bị triệu tập thẩm vấn tại tòa và bắt giữ.
Tây Ban Nha đang lâm vào cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất trong hơn 40 năm qua sau khi cuộc trưng cầu ý dân về độc lập cho Catalonia được tiến hành hôm 1-10.
Bộ trưởng Tư pháp Tây Ban Nha Rafael Catala nhắc lại cuộc trưng cầu này là bất hợp pháp và kết quả bỏ phiếu - gần 90% cử tri ủng hộ độc lập nhưng tỉ lệ cử tri bỏ phiếu chỉ có 43% - là vô giá trị.
Catalonia là một trong những khu vực thịnh vượng nhất Tây Ban Nha nhưng cuộc khủng hoảng trên khiến nhiều công ty công bố kế hoạch dời văn phòng khỏi đó. Liên minh châu Âu (EU) cũng nói rõ Catalonia sẽ không còn là một phần của khối này nếu tách khỏi Tây Ban Nha.
Cần "đối thoại chính trị"
Catalonia không phải là rắc rối duy nhất, EU đối mặt trong bối cảnh làn sóng đòi ly khai đang âm ỉ ở không ít quốc gia châu Âu. Năm 2014, Scotland đã tổ chức cuộc trưng cầu ý dân về việc tách khỏi Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (gọi tắt là Vương quốc Anh).
Dù 55% cử tri ủng hộ Scotland tiếp tục là một phần của Vương quốc Anh nhưng vấn đề này vẫn chưa khép lại. Cú sốc mang tên Brexit (Anh rời khỏi EU) càng thúc đẩy bà Nicola Sturgeon, thủ lĩnh Đảng Quốc gia Scotland, tìm kiếm một cuộc trưng cầu mới.
Còn vào ngày 22-10 tới, 2 cuộc trưng cầu ý dân về quyền tự trị dự kiến diễn ra tại vùng Lombardy và TP Venice của Ý. Không như cuộc trưng cầu ở Catalonia, 2 cuộc bỏ phiếu này được chính phủ bật đèn xanh và không mang tính ràng buộc về pháp lý.
Dù vậy, những kết quả bỏ phiếu ủng hộ có thể thúc đẩy các phong trào ly khai khác tại nước Ý. Còn ở Bỉ, nguy cơ đòi ly khai của khu vực nói tiếng Hà Lan hiện không cao nhưng phe theo chủ nghĩa dân tộc tại đó đã lên tiếng ủng hộ người Catalan bày tỏ quan điểm đòi ly khai.
Không có gì lạ khi Thủ tướng Bỉ Charles Michel, đến từ vùng nói tiếng Pháp, là nhà lãnh đạo EU đầu tiên kêu gọi "đối thoại chính trị" sau khi chứng kiến bạo lực bùng phát tại cuộc trưng cầu ở Catalonia ngay cả khi Ủy ban châu Âu nhấn mạnh đây là vấn đề nội bộ của Tây Ban Nha.
Trong khi đó, ông Guy Verhofstadt, cựu Thủ tướng Bỉ, cho rằng tương lai của châu Âu, Catalonia và cộng đồng nói tiếng Hà Lan của ông phụ thuộc vào sự hợp tác mạnh mẽ, chứ không phải chia tách.
và quét mã QR
Bình luận (0)