Thái Lan đẫm nước mắt

Hàng ngàn người dân Thái Lan ngày 14-10 đã tập trung hai bên đường để tiễn biệt Quốc vương Bhumibol Adulyadej khi đoàn xe chở linh cữu ông từ Bệnh viện Siriraj về hoàng cung ở thủ đô Bangkok.

Ưu tiên bảo đảm an ninh

Nhiều người đã cắm trại gần hoàng cung từ giữa đêm để mong tham gia sự kiện lịch sử này. “Tôi không thể ngủ được và không muốn ngồi ở nhà. Tôi phải làm điều gì đó vì quá buồn” - anh Patarapong Chankaw, 28 tuổi, nói với đài CNN.

Một ngày sau khi nhận tin buồn, hầu hết người dân tại Bangkok và các thành phố, thị trấn khắp Thái Lan mặc đồ đen để tang nhưng nhiều cửa hàng và thị trường chứng khoán vẫn mở cửa bình thường. Trong khi đó, an ninh được siết chặt quanh hoàng cung, đền thờ, trụ sở các cơ quan chính phủ tại thủ đô với sự xuất hiện của nhiều chốt kiểm soát.

Các đại sứ quán nước ngoài ở Thái Lan khuyên du khách tôn trọng tình cảm của người dân và tuân thủ luật pháp địa phương vào thời điểm quốc gia Đông Nam Á này chịu mất mát to lớn.

Người dân bày tỏ lòng kính trọng lúc đoàn xe đi qua. Ảnh: EPA

Đoàn xe chở linh cữu Vua Bhumibol băng qua cây cầu Pin Klao hướng tới Đại Hoàng cung. Ảnh: EPA

Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha hôm 13-10 nhấn mạnh an ninh là ưu tiên hàng đầu khi ông ra lệnh triển khai thêm binh sĩ khắp nước. Ông cũng kêu gọi doanh nghiệp tiếp tục hoạt động và các nhà đầu tư không nên bán tháo cổ phiếu.

Những phát biểu này phần nào cho thấy tâm trạng bất an đang âm ỉ trong lòng Thái Lan về một tương lai thời hậu Quốc vương Bhumibol - người lâu nay được xem là cột trụ giúp gắn kết và ổn định đất nước vào những thời điểm chính trị bất ổn.

Đã xuất hiện nỗi lo rằng sự thiếu vắng Quốc vương Bhumibol sẽ khiến những chia rẽ thời gian qua ở Thái Lan thêm trầm trọng. Dù vậy, theo giới phân tích, mọi bất đồng chính trị trước mắt sẽ được gạt sang một bên trong thời gian Thái Lan chuẩn bị cho tang lễ và hỏa táng Quốc vương Bhumibol theo nghi thức hoàng gia - một tiến trình có thể mất nhiều tháng.

Một yếu tố trấn an khác là chính phủ quân sự vẫn đang nắm quyền kiểm soát chặt chẽ sau cuộc đảo chính năm 2014. Đây là lý do khiến ông Titipol Phakdeewanich, nhà khoa học chính trị tại Trường ĐH Ubon Ratchathani, tin rằng xung đột chính trị ở Thái Lan khó xấu thêm trong tương lai gần. Dù vậy, chuyên gia này cũng không dám dự báo chuyện gì sẽ xảy ra sau khi thời gian để tang 1 năm chấm dứt.

Ông Paul Chambers, một học giả tại Trường ĐH Chiang Mai (Thái Lan), dự báo với tờ The Guardian về kịch bản chính phủ quân sự tận dụng những bất ổn có thể xảy ra trong quá trình chuyển giao ngôi vị để kéo dài thời gian nắm quyền.

Hàng ngàn người dân tập trung hai bên đường ở Bangkok để tiễn biệt Quốc vương Bhumibol Adulyadej Ảnh: Reuters

Cảnh sát bảo vệ đoạn đường đoàn xe đi qua. Ảnh: EPA

Ảnh: EPA

Ảnh: EPA

Mỹ thêm khó xoay trục

Tương lai không chắc chắn của Thái Lan sau khi Quốc vương Bhumibol băng hà ít nhiều đe dọa phủ bóng quan hệ với Trung Quốc - nước láng giềng lớn nhất - trong thời gian tới. Với Bắc Kinh, sự ủng hộ của Bangkok đóng vai trò ngày càng quan trọng giữa lúc những hành động khiêu khích của Trung Quốc ở biển Đông đang chọc giận không ít nước khác trong khu vực.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích Trung Quốc trấn an rằng Bắc Kinh không có gì phải lo về vấn đề nối ngôi ở Thái Lan vì ảnh hưởng của quốc vương nước này lên mặt trận ngoại giao không nhiều như những vấn đề trong nước.

“Với sự hợp tác kinh tế mạnh mẽ hiện nay, sẽ khó có sự thay đổi đáng kể nào trong quan hệ 2 nước” - chuyên gia Zhou Fangzhi của Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đánh giá với tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hồng Kông).

Việc Quốc vương Bhumibol qua đời cũng khiến chiến lược xoay trục về phía châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama gặp thêm thách thức giữa lúc chỉ còn chưa đầy một tháng là bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra.

Reuters nhận định Quốc vương Bhumibol giữ vai trò quan trọng trong việc thắt chặt quan hệ liên minh giữa Mỹ và Thái Lan từ sau Thế chiến II. Đến giờ, Washington vẫn xem mối quan hệ này có ý nghĩa sống còn đối với việc duy trì ảnh hưởng trong khu vực.

Nhiều người cầm hình Vua Bhumibol để tỏ lòng tôn kính. Ảnh: REUTERS

Ảnh: STRAITS TIMES

Người dân đứng bên ngoài cung điện chiều tối 15-10. Ảnh: STRAITS TIMES

Cái khó với Mỹ là Thái Lan không còn đóng vai trò tích cực trong các vấn đề khu vực từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014. Nước này được cho là sẽ còn “hướng nội” hơn nữa trong thời gian để tang và chuyển giao quyền lực hoàng gia.

Ngoài ra, Thái tử Maha Vajiralongkorn, người sẽ trở thành nhà vua mới của Thái Lan, không có mối quan hệ gần gũi với Washington như vua cha - người chào đời ở TP Cambridge, bang Massachusetts - Mỹ.

“Việc Quốc vương Thái Lan băng hà khiến Đông Nam Á càng thêm thiếu ổn định. Điều này khiến chiến lược tái cân bằng của Mỹ khó khăn hơn bởi nhiều nước trong khu vực đang có tâm lý “chờ xem sao”” - ông Murray Hiebert, chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington, nhận định.