Thương chiến Mỹ - Trung gian nan tìm lối ra

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc lùi thời hạn tăng thuế áp lên hàng nhập khẩu Trung Quốc thêm 60 ngày so với hạn chót là ngày 1-3 để 2 nước có thêm thời gian đàm phán, qua đó đạt thỏa thuận chấm dứt bất đồng thương mại hiện nay. Một nguồn tin cho trang Bloomberg biết hôm 14-2 rằng giới chức Trung Quốc ban đầu đề xuất gia hạn thêm 90 ngày nhưng phía Washington bác bỏ.

Trước đó, phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng hôm 12-2, ông Trump khẳng định sẵn sàng lùi hạn chót nếu 2 nước tiến gần đến một thỏa thuận liên quan đến những thay đổi cấu trúc mạnh mẽ đối với chính sách kinh tế của Bắc Kinh. Ông còn nói thêm cần gặp Chủ tịch Tập Cận Bình để đi đến thỏa thuận cuối cùng. Một phụ tá Nhà Trắng trong tuần này cho biết ông Trump muốn cuộc gặp này sớm diễn ra dù thời điểm cụ thể vẫn chưa được ấn định.

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung nói trên có diễn ra hay không chắc chắn phụ thuộc nhiều vào kết quả vòng đàm phán cấp cao diễn ra tại Bắc Kinh trong ngày 14 và 15-2. Dẫn đầu phái đoàn Mỹ là Đại diện Thương mại Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, còn phái đoàn nước chủ nhà do Phó Thủ tướng Lưu Hạc đứng đầu. Theo Reuters, giới chức 2 nước hy vọng tiếp tục đạt được tiến triển theo sau vòng đàm phán vừa rồi ở thủ đô Washington - Mỹ ngay cả khi hai bên còn bất đồng về một số vấn đề gai góc.

Phái đoàn Mỹ và Trung Quốc đàm phán cấp cao tại nhà khách Điếu Ngư Đài thủ đô Bắc Kinh hôm 14-2. Ảnh: REUTERS

Tờ South China Morning Post tiết lộ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến gặp 2 ông Lighthizer và Mnuchin trong ngày 15-2. Diễn biến này hứa hẹn làm gia tăng kỳ vọng về một kết quả lạc quan. "Dựa vào những tín hiệu tích cực về các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung, chúng tôi cho rằng có khả năng đợt tăng thuế tiếp theo bị hoãn" - ông Louis Kuijs, chuyên gia tại Công ty Oxford Economics (Mỹ), đánh giá.

Với Trung Quốc, sức ép về một thỏa thuận khép lại cuộc chiến thương mại gia tăng sau khi kinh tế nước này tăng trưởng chậm lại năm ngoái. Ngay cả khi hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc bất ngờ tăng trở lại trong tháng 1-2019 sau đợt giảm sốc vào tháng trước đó, các chuyên gia phân tích cho rằng sự phục hồi này chịu tác động của các yếu tố liên quan đến dịp Tết nguyên đán vừa qua và dự báo sự sụt giảm sẽ quay trở lại thời gian tới.

Dữ liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu trong tháng 1 tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, nhập khẩu dù giảm 1,5% nhưng tỉ lệ này vẫn thấp hơn mức dự báo 10%. Cũng theo số liệu trên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ giảm còn 27,3 tỉ USD trong tháng 1, mức thấp nhất kể từ tháng 5-2018.

Ở chiều ngược lại, chính quyền ông Trump cũng chịu áp lực trong việc đạt được thỏa thuận nào đó với Bắc Kinh bởi cuộc chiến thương mại đang khiến các thị trường toàn cầu chao đảo. Ngoài ra, hiệu quả chiến lược thuế quan của ông chủ Nhà Trắng bị nghi ngờ sau báo cáo mới của Bộ Tài chính Mỹ hôm 13-2.

Theo báo cáo, chính sách thuế quan mạnh tay của ông Trump giúp mang về thêm cho ngân sách 9 tỉ USD trong 3 tháng cuối năm 2018. Tuy nhiên, thâm hụt tài chính của Mỹ trong giai đoạn này vẫn cao hơn 42% so với cùng kỳ năm trước đó do chi tiêu vẫn tăng mạnh.