Tổng thống Biden bất ngờ lập liên minh Mỹ-Anh-Úc, Trung Quốc lên tiếng

Sáng kiến nêu trên có tên gọi Aukus, được Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Úc Scott Morrison công bố trong buổi họp báo trực tuyến ngày 15-9 (theo giờ Mỹ). Liên minh này sẽ giúp Úc có tàu ngầm đầu tiên chạy bằng năng lượng nguyên tử.

Thủ tướng Morrison cho biết đội ngũ từ 3 nước sẽ cùng lập kế hoạch trong 18 tháng tới để xây dựng đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử của Úc. Quá trình xây dựng sẽ được thực hiện tại TP Adelaide dưới sự hợp tác chặt chẽ với Mỹ và Anh. Dự án này sẽ giúp Úc trở thành quốc gia thứ 7 trên thế giới có tàu ngầm hoạt động bằng năng lượng nguyên tử.

Tổng thống Biden cho biết: "Chúng ta cần có thể ứng phó hoàn cảnh chiến lược hiện tại trong khu vực và các diễn biến có thể xảy ra, vì tương lai của từng quốc gia và cả thế giới phụ thuộc vào một vùng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng mở và tự do, bền vững và thịnh vượng trong những thập kỷ tới".

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu về liên minh với Thủ tướng Úc Scott Morrison và Thủ tướng Anh Boris Johnson bên trong Nhà Trắng ở Washington ngày 15-9. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Anh Johnson cho biết 3 quốc gia là "đồng minh tự nhiên" dù "có thể bị tách biệt về mặt địa lý". Theo ông, liên minh mới sẽ tạo ra "quan hệ hợp tác quốc phòng mới, tạo ra việc làm và sự thịnh vượng".

Ngoài tàu ngầm hạt nhân, hợp tác Mỹ - Úc - Anh trong khuôn khổ Aukus còn bao gồm các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử và không gian mạng.

Một quan chức Mỹ nhận định với Reuters rằng việc Washington giúp Úc phát triển tàu ngầm hạt nhân là một động thái rất đặc biệt. Thỏa thuận hợp tác là "một quyết định cơ bản sẽ gắn kết Úc với Mỹ và Anh trong nhiều thế hệ tới".

Quan chức cấp cao Mỹ cũng cho biết với việc Trung Quốc gầy dựng lực lượng hải quân nhiều năm qua, việc thành lập Aukus, với trọng tâm là tàu ngầm, là "nhằm gửi đi một thông điệp trấn an và quyết tâm duy trì lập trường răn đe mạnh mẽ".