Báo cáo được giải mật nêu trên, dựa vào thông tin tình báo của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), kết luận Thái tử Mohammed bin Salman phê duyệt chiến dịch "bắt sống hoặc sát hại" nhà báo Khashoggi, người bị ám sát trong lãnh sự quán Ả Rập Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi 2018.
Thông qua quyết định công bố bản báo cáo, chỉ tay vào Thái tử Mohammed bin Salman – người điều hành Ả Rập Saudi trên thực tế, không phải trên danh nghĩa, Tổng thống Joe Biden đã đặt các đồng minh phương Tây vào một vị trí "không thoải mái" trong các cuộc đàm phán trực tiếp với người đàn ông quyền lực ở Trung Đông.
Nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại trong lãnh sự quán Ả Rập Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi 2018. Ảnh: Reuters
Dù vậy, chính quyền Tổng thống Joe Biden hiểu rõ rằng họ không thể cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Ả Rập Saudi, đồng minh Ả Rập lâu năm nhất và có vai trò quan trọng trong các chính sách chống lại tầm ảnh hưởng của Iran trong khu vực.
"Điều chúng tôi làm…không phải là để phá vỡ quan hệ, mà là điều chỉnh nó theo hướng phù hợp hơn với các giá trị và lợi ích của Mỹ" – Ngoại trưởng Antony Blinken khẳng định.
Theo chuyên gia Elisabeth Kendall của Trường ĐH Oxford (Anh), bản báo cáo kể trên đã "đặt các nhà lãnh đạo thế giới vào một tình thế khó xử trong việc quyết định liệu họ có nên tiếp tục đàm phán với vị thái tử này hay không. Nếu có, đâu là thời điểm và cách thức phù hợp".
Thái tử Mohammed bin Salman phủ nhận mọi cáo buộc liên quan đến cái chết của nhà báo Khashoggi. Ảnh: Reuters
Washington đã áp lệnh trừng phạt lên 76 công dân Ả Rập Saudi, trong đó có những đồng minh thân cận của Thái tử Mohammed bin Salman, nhưng đến giờ vẫn chưa trừng phạt vị thái tử 35 tuổi này.
Trong cuộc điện đàm hôm 26-2 với Quốc vương Salman, Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh hành động thanh trừng đối thủ chính trị là "không thể chấp nhận" và mọi cáo buộc vi phạm nhân quyền cần được giải quyết – một tín hiệu cho thấy ông chủ Nhà Trắng sẽ theo dõi gắt gao hơn về vấn đề nhân quyền ở Ả Rập Saudi.
Cuộc điện đàm này cũng là một bằng chứng cho thấy ý định của Tổng thống Joe Biden về việc nối lại nghi thức ngoại giao chuẩn mực khi liên hệ trực tiếp với người điều hành đất nước, không phải người thừa kế.
Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh hành động thanh trừng đối thủ chính trị là "không thể chấp nhận". Ảnh: Reuters
"Hành động này muốn ám chỉ rằng cựu Tổng thống Donald Trump đã đặt Thái tử Mohammed bin Salman vào một vị trí mà ông ta không xứng…và đã đến lúc đưa ông ta trở lại nơi ông ta thuộc về" – một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên ở Riyadh giải thích.
Tổng thống Joe Biden thời gian tới có thể thực hiện những nước đi không chỉ đơn thuần là "mang tính biểu tượng", bởi chính quyền của ông đã phát tín hiệu cho thấy họ sẵn sàng hủy những thỏa thuận buôn bán vũ khí với một trong những "khách hàng" lớn nhất nếu phát hiện những lo ngại liên quan đến nhân quyền.
Dù vậy, Tổng thống Joe Biden vẫn phải cẩn trọng. Quốc vương Salman hiện đã 85 tuổi và con trai của ông có thể lên nắm quyền điều hành quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới, đồng thời là một đồng minh quan trọng của Washington trong cuộc chiến chống lại kẻ thù chung Iran suốt nhiều thập kỷ qua.
Quốc vương Salman hiện đã 85 tuổi và quyền điều hành Ả Rập Saudi có thể chính thức được trao cho Thái tử Saudi Mohammed bin Salman. Ảnh: Reuters
và quét mã QR
Bình luận (0)