Tổng thống nội địa

Khi Tổng thống Obama lần đầu tiên đồng ý gửi vũ khí loại nhẹ và đạn dược cho các lực lượng nổi dậy Syria, hầu như ông đã buộc phải đi đến một quyết định vào thời điểm những người chỉ trích, một số cố vấn và thậm chí cả cựu tổng thống Bill Clinton thúc ép ông hành động nhiều hơn. Bước chân vào cuộc xung đột quá trễ, ông Obama có vẻ không tin rằng hành động can thiệp sẽ thay đổi được cục diện nhưng hy vọng nó có thể trì hoãn thời gian cho một cuộc dàn xếp thông qua thương lượng.

Sự mâu thuẫn của ông về quyết định trên dường như đã rõ ràng, thậm chí ngay trong cách mà quyết định được thông báo. Tổng thống Obama đã để cho phó cố vấn an ninh quốc gia, ông Benjamin J. Rhodes, tuyên bố hôm 13-6 rằng “lằn ranh đỏ” của tổng thống về vũ khí hóa học đã bị vượt qua và sự ủng hộ đối với phe đối lập sẽ tăng lên.

Vào thời điểm đó, Ông Obama đang phát biểu tại sự kiện Gay Pride (niềm tự hào của người đồng tính) tại phòng phía Đông của Nhà Trắng. Qua ngày hôm sau, khi ông Rohdes một lần nữa được cử đến cuộc họp nhận chỉ thị để bảo vệ cho quyết định của tổng thống thì ông Obama đang là chủ nhà của một buổi tiệc trưa trong Ngày của cha tại phòng ăn Nhà Trắng.

Ít vấn đề quốc tế gây bối rối cho đương kim tổng thống Mỹ nhiều như Syria. Do vậy, cũng ít vấn đề thử thách ý muốn giảm dấu chân lính Mỹ trên thế giới để thay vào đó tập trung cho những gì ông Obama gọi là “xây dựng đất nước ngay trên đất Mỹ”. Obama thật sự muốn tránh bị vướng vào điều ông cho là một sự sa lầy khác.

Emile Hokayem, nhà phân tích ở Viện Nghiên cứu chiến lược Quốc tế có trụ sở tại Trung Đông, nhận định rằng Nhà Trắng đánh giá quá thấp sức thuyết phục của nỗ lực lớn này - tức quyết định chìa vũ khí cho phe đối lập, ảnh hưởng sâu rộng của nó trong khu vực cũng như quyền lợi riêng của Mỹ, để rồi thấy mình thiếu không gian, sự minh bạch chiến lược và xung lượng để làm bất cứ điều gì có ý nghĩa.

Đối với những ai thúc ép Nhà Trắng hành động nhiều hơn thì quyết định gửi vũ khí loại nhẹ cho quân nổi dậy Syria sau khi gần 93.000 người thiệt mạng dường như là quá trễ, quá ít. Còn với những người cảnh báo rằng Syria có thể trở thành một Iraq hay Libya khác, động thái mới nhất có thể được xem như thêm một bước đi xuống từ con đường dốc trơn trượt hướng đến một kết cục hỗn độn.

Anne-Marie Slaughter, cựu giám đốc về hoạch định chính sách tại Bộ Ngoại giao thời Obama, cho rằng ông chủ cũ của bà rõ ràng có dáng dấp một tổng thống nội địa. Song, lúc này ông không thể giữ khoảng cách với cuộc xung đột Syria bởi điều đó có thể đặt cả Trung Đông vào biển lửa, đồng thời còn châm ngòi cho sự mất ổn định nhiều hơn ở Iraq, Lebanon, Thổ Nhĩ Kỳ. “Tôi thật sự âu lo thảm họa này sẽ được ghi đậm trong trí nhớ khi nước Mỹ đứng nhìn cuộc chiến Trung Đông bùng cháy” - bà tiên lượng.