Tổng thống Trump rắn tay với Trung Quốc, WHO

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 29-5 cho biết Washington sẽ bắt đầu loại bỏ một số ưu đãi đang áp dụng cho Hồng Kông để đáp trả việc Trung Quốc thông qua luật an ninh cho đặc khu hành chính này.

Ông Trump nhấn mạnh: "Tuyên bố của tôi hôm nay sẽ tác động tới một loạt thỏa thuận Mỹ có với Hồng Kông ở nhiều lĩnh vực, từ hiệp định dẫn độ cho đến kiểm soát xuất khẩu và công nghệ. Chúng ta sẽ có biện pháp tước bỏ ưu đãi về hải quan và giao thông đối với Hồng Kông". 

Ông Trump nói rằng các lệnh trừng phạt sẽ được áp dụng đối với các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông, những người được Washington tin rằng có liên quan đến việc làm xói mòn quyền tự trị của lãnh thổ. Tuy nhiên ông Trump không nêu cụ thể các biện pháp trừng phạt.

Ông Trump mô tả các động thái của chính phủ Trung Quốc tại Hồng Kông là một "thảm kịch". Ảnh: AP

Trước đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo thông báo với Quốc hội Mỹ về việc Washington sẽ không tiếp tục coi Hồng Kông là vùng lãnh thổ hải quan đặc biệt, qua đó chấm dứt ưu đãi về thuế quan đối với đặc khu hành chính này. Ngày 29-5, tại Liên Hiệp Quốc, Mỹ và Anh đã đưa vấn đề Hồng Kông ra thảo luận tại một phiên họp kín không chính thức nhằm tránh bị Trung Quốc dùng quyền phủ quyết.

Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Kelly Craft nói: "Mỹ kiên quyết kêu gọi tất cả thành viên Liên Hiệp Quốc yêu cầu Trung Quốc đảo ngược quyết định và tôn trọng cam kết pháp lý quốc tế đối với tổ chức này và tôn trọng người dân Hồng Kông". Trong khi đó đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc bác bỏ kêu gọi của Mỹ, yêu cầu Washington và London "chấm dứt can thiệp vào vấn đề Hồng Kông".

Song song đó, ông Trump nói Mỹ sẽ ngừng mối quan hệ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với cáo buộc tổ chức này không chịu cải cách sau dịch Covid-19. Tổng thống Trump nói: "Chúng tôi đã liệt kê những cải cách mà WHO phải làm và liên lạc trực tiếp với họ nhưng họ từ chối hành động". Ông Trump nói tại họp báo ngày 29-5 rằng Mỹ sẽ chuyển ngân sách cho WHO sang cho các nhu cầu y tế khác trên thế giới. Ông Trump nhắc lại cáo buộc Trung Quốc đã che giấu dịch Covid-19 ở Vũ Hán.

Cùng ngày, Tổng thống Trump cho biết sẽ sớm ra tuyên bố chính thức về việc cấm một số sinh viên Trung Quốc "bị xác định là mối đe dọa an ninh quốc gia" nhập cảnh vào Mỹ. Tổng thống Trump nói: "Nhiều năm qua, chính phủ Trung Quốc đã tiến hành hoạt động gián điệp phi pháp nhằm đánh cắp bí mật công nghiệp của chúng ta". Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết biện pháp cấm nhập cảnh sẽ không áp dụng đại trà đối với toàn bộ sinh viên Trung Quốc mà tập trung vào nhóm sinh viên có liên hệ với chính quyền Bắc Kinh.

Nhận định về tình hình hiện nay, Richard Fontaine - chủ tịch Trung tâm An ninh mới của Mỹ - cho rằng "quan hệ Mỹ-Trung đang trong giai đoạn khủng hoảng hoàn toàn. Mọi thứ có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn".