Trung - Mỹ có thoát "bẫy Thucydides"?

Đó là cái nhìn cận cảnh hiếm hoi từ tình báo Mỹ về tham vọng của Trung Quốc được trang Bloomberg đăng tải gần đây. Cũng theo các quan chức tình báo Mỹ, Bắc Kinh đang nỗ lực tái định hình trật tự thế giới để phù hợp hơn với vị thế và ảnh hưởng đang tăng của nước này.

Đáng chú ý, căn cứ quân sự ở nước ngoài đầu tiên của Trung Quốc tại đất nước châu Phi nhỏ bé Djibouti có thể là bước chân đầu tiên trong ý đồ xây dựng thêm các căn cứ khác trên khắp thế giới.

"Trung Quốc có tốc độ hiện đại hóa quân đội nhanh chỉ thua Mỹ" - theo một số quan chức tình báo Mỹ giấu tên. Họ cho rằng điều này có thể dẫn đến những xung đột tiềm tàng về lợi ích an ninh giữa Bắc Kinh và Washington cùng các nước khác.

Bên cạnh đó, trong động thái mở rộng ảnh hưởng về quân sự và kinh tế, Bắc Kinh thể hiện lập trường cứng rắn hơn về các yêu sách lãnh thổ phi lý ở biển Đông, quan hệ với Đài Loan và trong việc thúc đẩy sáng kiến "Vành đai và Con đường".

Theo các quan chức Mỹ, Trung Quốc "chủ động tìm cách làm suy yếu ảnh hưởng của Mỹ" tại những nơi lợi ích hai bên xung đột.

Nữ nhân viên cứu trợ Trung Quốc chữa trị cho bệnh nhân ở Nepal Ảnh: TÂN HOA XÃ

Nhận định này được cho là đồng điệu với cảnh báo của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Tướng Joseph Dunford, hồi cuối tháng 9, theo đó, Trung Quốc có thể trở thành mối đe dọa lớn nhất của nước này vào năm 2025.

Phát biểu tại một phiên điều trần trước Ủy ban Quân lực Thượng viện, ông Dunford cho rằng Bắc Kinh đang tập trung làm suy yếu liên minh của Washington ở Thái Bình Dương. Từ đó, vị tướng 4 sao nhấn mạnh Mỹ phải tăng ngân sách quốc phòng hằng năm từ 3%-7% trong 5 năm tiếp theo để "duy trì lợi thế cạnh tranh với Nga và Trung Quốc vào giữa năm 2020".

Theo chuyên gia Graham Allison, Giám đốc Trung tâm Khoa học quốc tế Belfer thuộc Trường Harvard Kennedy, một câu hỏi được đặt ra về trật tự thế giới là liệu Trung Quốc và Mỹ có thể thoát "bẫy Thucydides" - tức cuộc chiến giữa siêu cường số 1 và một cường quốc đang trỗi dậy.

Tại phiên điều trần do Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR) tổ chức hôm 10-10, ông Chen Zhou, quan chức thuộc Hội đồng Thương mại quốc tế Trung Quốc, cảnh báo chiến tranh thương mại giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể xảy ra nếu chính quyền Tổng thống Donald Trump điều tra những hành vi bị xem là xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của Trung Quốc.

Trong khi đó, nghiên cứu mới nhất được Tổ chức AidData (Mỹ) công bố hôm 11-10 cho thấy Trung Quốc có thể sớm thế chân Mỹ, trở thành nước viện trợ lớn nhất thế giới cho các quốc gia đang phát triển, nhất là khi Tổng thống Donald Trump chủ trương cắt giảm viện trợ nước ngoài theo chính sách "nước Mỹ trên hết".

Theo AidData, trong giai đoạn 2000-2014, Trung Quốc cung cấp gần 354,4 tỉ USD dưới hình thức viện trợ và những dạng hỗ trợ khác cho 140 quốc gia.Với Mỹ, con số này là 394,6 tỉ USD. Tuy nhiên, những khoản viện trợ từ Trung Quốc đang gây không ít lo ngại về tính hiệu quả và minh bạch.