Trung Quốc chủ động hỏi han Philippines sau tuyên bố của Mỹ về biển Đông

Theo Bộ Ngoại giao Philippines, Bắc Kinh đã yêu cầu thực hiện cuộc gọi video giữa hai lãnh đạo hôm 14-7. Bộ Ngoại giao Philippines cho hay: "Cả hai bên đều khẳng định các vấn đề hàng hải gây tranh cãi không phải là tất cả trong mối quan hệ song phương Philippines-Trung Quốc".

Một quan chức cấp cao giấu tên của Philippines cho biết cuộc điện đàm hai bên diễn ra vì ông Vương muốn nghe trực tiếp y kiến từ ông Locsin sau khi Trung Quốc "dường như hơi ngạc nhiên vì những tuyên bố gần đây về biển Đông".

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị gọi video với người đồng cấp Philippines Teodoro Locsin Jr. Ảnh: SCMP

Người này nói: "Điều thú vị là vấn đề thời gian. Phía Trung Quốc cho thấy họ có sự lo lắng nhất định về chính sách đối ngoại của Philippines".

Nhân kỷ niệm 4 năm về sự kiện Tòa trọng tài thường trực quốc tế (PCA) tại The Hague (Hà Lan) ra phán quyết về biển Đông, Bộ trưởng Ngoại giao Locsin hôm 12-7 gọi đó là "cột mốc không thể thương lượng". Đến nay, Trung Quốc vẫn phản đối phán quyết của PCA về vấn đề biển Đông.

Hôm 13-7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bác bỏ gần như toàn bộ yêu sách hàng hải phi lý của Trung Quốc trên biển Đông. Ngay sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines thúc giục Trung Quốc tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài cũng như Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển mà Bắc Kinh có tham gia ký kết.

Hôm 15-7, ông Harry Roque, phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, cho hay Philippines tiếp tục khẳng định quyền của mình ở biển Đông ngay cả khi theo đuổi quan hệ song phương với Trung Quốc.

Ông Roque cho biết: "Thật không may, Tòa án Trọng tài Thường trực không có cách nào thực thi phán quyết dù họ đã đưa ra nó. Vì vậy, chúng tôi phải tìm cách khác để giải quyết tranh chấp". Theo quan chức này, Philippines đang sử dụng các biện pháp hòa bình và ngoại giao để giải quyết bất đồng hai nước. Tuy nhiên, vấn đề tranh chấp không quyết định toàn bộ mối quan hệ song phương.

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2016, Tổng thống Rodrigo Dutete đã công khai mong muốn liên kết chặt chẽ hơn với Trung Quốc và rời xa Mỹ, đồng minh truyền thống của nước này.

Hồi năm ngoái, ông Duterte cho biết ông có thể gạt bỏ phán quyết PCA để đổi lấy thỏa thuận thăm dò chung với Bắc Kinh. Theo tờ South China Morning Post (Hồng Kông), một số cựu ngoại giao Philippines và các nhà lập pháp đương nhiệm Philippines đã kêu gọi chính quyền Tổng thống Duterte tận dụng sự hỗ trợ rõ ràng từ Washington để thực thi phán quyết PCA.