Trung Quốc đang tự cô lập

Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 13-5 bác bỏ cáo buộc của Trung Quốc rằng sự can dự của Washington vào những diễn biến mới nhất ở biển Đông đã phá hoại hòa bình và ổn định ở khu vực.

Bóp méo sự thật

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki, việc Trung Quốc có các hành động khiêu khích, gây căng thẳng ở biển Đông là quan điểm và nhìn nhận của nhiều nước chứ không chỉ riêng Washington.  

Bà khẳng định tại cuộc họp báo ở Washington: “Hành động khiêu khích đơn phương này nằm trong chuỗi hành động chiến lược của Trung Quốc nhằm thôn tính các vùng biển tranh chấp, làm xói mòn hòa bình và ổn định ở khu vực. Bất kỳ thành viên nào của cộng đồng quốc tế đều có quyền bày tỏ sự lo ngại về điều này”.

Phản ứng của Mỹ được đưa ra sau khi Trung Quốc tiếp tục bóp méo sự thật về tình hình biển Đông. Theo Tân Hoa Xã, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh mạnh miệng tuyên bố Ngoại trưởng Mỹ John Kerry không hề nói rằng Bắc Kinh “có hành vi khiêu khích” trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị.

Theo bà Hoa, ông Kerry chỉ nói Mỹ không đứng về phía nào trong tranh chấp biển Đông và “không có ý định đưa ra phán xét nào về chủ quyền”. Đáp lại, bà Psaki một lần nữa xác nhận ông Kerry đã khẳng định quan điểm Mỹ xem hành động đơn phương đưa giàn khoan và tàu vào vùng biển Việt Nam của Trung Quốc là “khiêu khích” trong cuộc điện đàm trên.

Hành động tấn công tàu Việt Nam của Trung Quốc chỉ khiến hình ảnh nước này bị bôi xấu

Ảnh: REUTERS

Bộ Ngoại giao Úc hôm 14-5 ra tuyên bố bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình biển Đông, khiến an ninh khu vực thêm căng thẳng. Tuyên bố kêu gọi các bên liên quan kiềm chế những hành động khiêu khích cũng như thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng. Úc cũng khuyến khích Trung Quốc và ASEAN sớm đạt được tiến bộ về một bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông.

Hứng chịu hậu quả

Trang The Diplomat cho rằng Trung Quốc đang muốn vẽ nên một bức tranh, trong đó Mỹ không có khả năng bảo vệ lợi ích của mình ở biển Đông, bao gồm tự do hàng hải. Tuy nhiên, các nhà phân tích tiếp tục chỉ trích hành động sai trái của Trung Quốc ở biển Đông và cảnh báo về những hậu quả mà nước này sẽ gánh chịu.

TTXVN dẫn bài viết của giáo sư Artha Nantachukra, chuyên gia về Việt Nam và là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phupan (Thái Lan), nhấn mạnh toàn bộ những động thái khiêu khích  - nhất là vụ giàn khoan - cho thấy rõ mục tiêu lâu dài của Trung Quốc là “độc chiếm biển Đông”.

Sâu xa hơn, Trung Quốc có thể kiểm soát toàn bộ tuyến giao thương hàng hải; kiềm tỏa, tăng ảnh hưởng với tất cả các nước khu vực và các nước có lợi ích gắn liền với tuyến giao thương này, bao gồm cả Nhật Bản và Mỹ.

Tuy nhiên, những hành động “độc tôn” đó ngược lại khiến Trung Quốc đang tự cô lập và sẽ hứng chịu những hậu quả về chính trị, ngoại giao lẫn kinh tế. Cụ thể, các nước đang bị Trung Quốc “lấn át” sẽ gia tăng, từng bước làm thất bại mục tiêu chia rẽ ASEAN của Bắc Kinh.

Báo The Wall Street Journal (Mỹ) vừa đăng bài viết nhận định Trung Quốc “sẽ phải trả giá vì các hành vi hiếu chiến”. Theo bài viết, việc Trung Quốc không tham gia vụ kiện của Philippines về tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông sẽ khiến nước này mất uy tín trên trường quốc tế. Sự tổn thất có thể còn tăng nếu các quốc gia châu Á khác thực hiện bước đi pháp lý tương tự.

Hơn nữa, sự hung hăng của Trung Quốc đang đẩy các nước Đông Nam Á đến gần Mỹ hơn. Đó là chưa kể một loạt quốc gia đang xây dựng quan hệ gần gũi hơn với Nhật Bản, đối thủ chính của Trung Quốc tại khu vực. Các chuyên gia quân sự nhận định có nhiều triển vọng để các nhóm trong khu vực hợp nhất và làm đối trọng với sức mạnh của Trung Quốc.

Mặt khác, trang The Diplomat đánh giá bây giờ là thời điểm để Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei giải quyết vấn đề tranh chấp ở biển Đông để đưa ra lập trường thống nhất trong cuộc đối đầu với Trung Quốc. Theo bài viết, giải quyết được tranh chấp nội bộ giữa các nước ASEAN có tuyên bố chủ quyền trên biển Đông sẽ thiết lập những tiền lệ quan trọng để gây sức ép lên Bắc Kinh và thúc đẩy giải quyết tranh chấp theo hướng có lợi cho các nước Đông Nam Á.