Trung Quốc lấn sân, Ấn Độ không ngồi yên

Báo South China Morning Post (Hồng Kông) dẫn nguồn tin thân cận với quân đội Trung Quốc tiết lộ hải quân nước này sẽ thiết lập một căn cứ gần cảng Gwadar của Pakistan trên biển Ả Rập. Nhà phân tích quân sự Zhou Chenming ở Bắc Kinh cho rằng căn cứ này sẽ cung cấp các dịch vụ bảo trì và hậu cần cho tàu chiến Trung Quốc. 

Cảng dân sự Gwadar là thành phần then chốt trong Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (một trọng tâm của "Sáng kiến Vành đai và Con đường" tham vọng mà Bắc Kinh đang theo đuổi).

Mỹ dường như đã "bắt mạch" kế hoạch này. Trong bài báo đăng tải tuần này, trang The Daily Caller dẫn lời tướng Mỹ về hưu, ông Lawrence Sellin, chỉ ra các cuộc họp giữa giới chức quân sự cấp cao Trung Quốc - Pakistan đã cho thấy ý định xây một căn cứ quân sự trên bán đảo Jiwani, gần Gwadar và biên giới Iran, của Bắc Kinh. 

Ngoài căn cứ hải quân, Trung Quốc còn định mở rộng sân bay hiện hữu ở Jiwani, đồng nghĩa với việc cần thiết lập một khu vực an ninh và cưỡng chế di dời dân cư lâu năm tại đây. Ông Sellin nhận xét căn cứ ở Jiwani có thể là "dấu hiệu quân sự hóa của Trung Quốc ở Pakistan và cả Ấn Độ Dương".

Trung Quốc có ý định xây căn cứ hải quân gần cảng Gwadar ở Pakistan Ảnh: REUTERS

Ngoài ra, trong động thái làm Ấn Độ lo ngại hơn nữa về mặt quân sự, Bắc Kinh đang xúc tiến đầu tư vào 2 cảng lớn nhất của Sri Lanka. Cảng Hambantota được Sri Lanka chuyển giao cho Trung Quốc trong thỏa thuận trị giá 1,12 tỉ USD. Dự án thứ hai trị giá 1,4 tỉ USD, trong đó Bắc Kinh định cải tạo khu vực quanh cảng Colombo thành "Thành phố Tài chính quốc tế Colombo". 

Bên cạnh lý do muốn bảo đảm an ninh cho các chuyến tàu chở dầu đi dọc Ấn Độ Dương đến Trung Quốc, 2 dự án ở Sri Lanka còn có thể phục vụ tàu quân sự của Bắc Kinh, theo chuyên gia an ninh hàng hải Collin Koh thuộc Trường ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore).

Trong khi Trung Quốc không ngừng "Nam tiến" thì Ấn Độ cũng đẩy mạnh chính sách "hướng Đông" để cân bằng ảnh hưởng. Theo trang Sputnik (Nga), Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Sushma Swaraj có chuyến thăm 3 nước sáng lập ASEAN - Thái Lan, Indonesia và Singapore - từ ngày 4 đến 8-1. Tại các điểm dừng chân của bà Swaraj, hợp tác kinh tế, quốc phòng và các vấn đề chiến lược là những nội dung thảo luận chính.

Không chỉ hoạt động tích cực hơn ở Đông Nam Á, theo ông Rajeev Ranjan Chaturvedy, nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Quốc gia Singapore, Ấn Độ cũng có bước đề phòng các kế hoạch của Trung Quốc tại Pakistan. "Năng lực hải quân của Ấn Độ tại khu vực Ấn Độ Dương khá tốt, hơn hẳn Pakistan và Trung Quốc". Thậm chí, chuyên gia Swaran Singh của Trường ĐH Jawaharlal Nehru (Ấn Độ) cảnh báo cả Gwadar lẫn Jiwani đều không phải là lựa chọn khôn ngoan để Trung Quốc đặt căn cứ hải quân, bởi nằm khá gần cảng Chabahar của Iran. 

Ấn Độ đã đầu tư hơn 100 triệu USD để thuê 2 bến tàu trong cảng Chabahar trong 10 năm, với ý định thúc đẩy thương mại với Afghanistan và Trung Á, từ đó qua mặt Pakistan.