ASEAN bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về những diễn biến phức tạp và căng thẳng ngày càng tăng ở biển Đông, kêu gọi đẩy nhanh đàm phán và ký kết Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC). Đó là một phần trong tuyên bố chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 47 (AMM 47) diễn ra ở thủ đô Nay Pyi Taw - Myanmar ngày 10-8.
Biển Đông được quan tâm nhất
Các ngoại trưởng kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, tránh hành động làm phức tạp tình hình và phá hoại hòa bình, ổn định, an ninh trên biển Đông. “Tranh chấp nên được giải quyết thông qua đối thoại và các biện pháp hòa bình, tham vấn và đàm phán trên cơ sở luật pháp quốc tế mà không cần đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực” - tuyên bố nhấn mạnh.
Các bộ trưởng nhất trí tăng cường tham vấn với Trung Quốc để bảo đảm, tăng cường hơn nữa việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) cũng như đàm phán thực chất để sớm đạt được COC.
Các ngoại trưởng trước khi nhóm họp Hội nghị Ngoại trưởng Cấp cao Đông Á (EAS) ngày 10-8
Ảnh: REUTERS
Thế nhưng, theo Reuters, tuyên bố chung không đề cập cụ thể về Trung Quốc, tranh cãi giữa Bắc Kinh và Tokyo ở Hoa Đông hay đề xuất đóng băng các hành động khiêu khích trên biển Đông do Mỹ và Philippines đưa ra.
Trong khi đó, Trung Quốc tỏ rõ sẽ không thay đổi lập trường về biển Đông. Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hồng Kông) dẫn lời Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc họp báo ngày 9-8: “Ai đó đang phóng đại cái gọi là căng thẳng ở biển Đông. Bất kỳ đề xuất nào khác DOC để xử lý tranh chấp trên biển Đông đều sẽ làm gián đoạn quá trình thảo luận COC cũng như tổn hại lợi ích của Bắc Kinh và khối ASEAN”.
GS Carl Thayer thuộc Trường ĐH New South Wales (Úc) nhận định việc Trung Quốc tiếp tục lạnh lùng với các đề xuất của Mỹ cho thấy nước này sẽ không bao giờ thay đổi quan điểm về biển Đông. “Đây chỉ là trò chơi ngoại giao nhằm giữ Mỹ ở ngoài cuộc và gây chia rẽ ASEAN. Tôi không thấy bất kỳ sự nghiêm túc nào của Trung Quốc” - ông nói.
Bước lùi lớn cho Bắc Kinh
Tân Hoa Xã hôm 10-8 dẫn lời ông Vương Nghị khẳng định “quan hệ chiến lược Trung Quốc - ASEAN được nâng lên tầm cao mới”, kèm theo đó là nhiều lời có cánh ca ngợi, như: Đông Nam Á và Bắc Kinh “chia sẻ các lợi ích chung và vận mệnh chung” sau 10 năm thiết lập quan hệ.
Ông Vương cũng khẳng định Trung Quốc cam kết phát triển hòa bình và theo đuổi mối quan hệ thân thiện với các quốc gia láng giềng, cũng như trao thêm “cơ hội phát triển và không gian hợp tác” cho ASEAN.
Trái với những lời trên, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario không ngần ngại vạch rõ tình hình trên biển Đông đang tồi tệ thêm. “Tất cả chúng ta đều đang nhìn thấy hình mẫu của việc hành xử thô bạo và khiêu khích trên biển, đe dọa hòa bình, an ninh, thịnh vượng và ổn định của khu vực” - ông Del Rosario cứng rắn.
Một quan chức cấp cao của Mỹ tháp tùng Ngoại trưởng John Kerry mô tả phát biểu của các ngoại trưởng ASEAN trong các cuộc họp tại Myanmar bộc lộ sự lo ngại và chỉ trích mạnh mẽ đối với hành động gần đây của Trung Quốc.
“Ngôn ngữ mà họ sử dụng cho thấy sự thụt lùi đáng kể trong các nỗ lực câu giờ của Trung Quốc về biển Đông” - quan chức này nói với Reuters. Cũng theo ông, có thể kết luận Trung Quốc “đã thực sự cảm nhận được sức nóng”!
Nhấn mạnh vai trò của EAS và ARF
Phát biểu tại các hội nghị, Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao những tiến triển đạt được thời gian qua trong quan hệ hợp tác giữa ASEAN với các đối tác. Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh vai trò đóng góp của Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) đối với hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực; đồng thời đề nghị các đối tác tiếp tục gia tăng hỗ trợ cho ASEAN thực hiện các mục tiêu xây dựng cộng đồng.
Phó Thủ tướng chia sẻ quan ngại sâu sắc về các vụ việc căng thẳng gần đây ở biển Đông, đặc biệt là việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Ông nhấn mạnh các nước cần cam kết và có các biện pháp không để tái diễn những hành động vi phạm tương tự.
Phó Thủ tướng tái khẳng định tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông cùng các nguyên tắc của ASEAN như đã được nêu trong Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm và Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 10-5, trong đó nhấn mạnh việc tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS, DOC; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; triển khai đầy đủ và hiệu quả DOC, nhất là quy định tại điều 5 về không được có các hành động làm phức tạp tình hình, đồng thời cần thúc đẩy thương lượng thực chất để sớm đạt được COC.
Tối cùng ngày, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao giữa ASEAN với các đối tác đã bế mạc.
và quét mã QR
Bình luận (0)