Ukraine giữa gọng kìm

Tân Thủ tướng Ukraine Arseny Yatsenyuk hôm 27-2 hứa hẹn chính phủ sẽ làm hết sức để tránh tình trạng vỡ nợ, một nhiệm vụ khó khăn trong lúc ngân khố quốc gia trống rỗng và nền kinh tế rơi tự do.

Ngóng viện trợ

Ông Yatsenyuk tuyên bố trong giai đoạn tái thiết, Ukraine ưu tiên tăng cường quan hệ với Liên minh châu Âu (EU) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Ông cho biết đang chờ đợi gói cứu trợ từ EU/IMF dù không đề cập thời gian tiếp nhận. Ngoài ra, ông Yatsenyuk tiết lộ khoản vay 37 tỉ USD mà Ukraine nhận được từ nước ngoài đã không cánh mà bay trong thời gian ông Viktor Yanukovych làm tổng thống.

Tháng 8-2013, IMF không cho Ukraine vay 10-15 tỉ USD nhưng dư luận cho rằng chính phủ mới sẽ nhận được khoản vay này. Tháng 12-2013, Ukraine ký thỏa thuận vay của Nga 15 tỉ USD và đã nhận được 3 tỉ USD đầu tiên ngay trong tháng đó. Tuy nhiên, khoản vay thứ hai trị giá 2 tỉ USD bị hoãn lại cho đến khi Moscow xác nhận Ukraine đã thành lập chính phủ hợp pháp.

Nợ công của Ukraine hiện đang chiếm đến 40,5% GDP. Theo dữ liệu của Ngân hàng Trung ương, mùa hè năm 2014, Ukraine phải thanh toán món nợ 60 tỉ USD, tương đương 1/3 nền kinh tế nước này. Cả Mỹ và EU đều hứa sẽ viện trợ nhưng họ chưa đưa ra đề nghị chính thức nào. Trong một diễn biến khác, nhà chức trách Áo đã đóng băng tài khoản của 18 công dân Ukraine tại các ngân hàng nước này theo yêu cầu của Kiev.

Trong bối cảnh đó, tân Thủ tướng Yatsenyuk thừa nhận sẽ tiếp tục thương lượng với Nga, đồng thời vẫn xem Moscow là đối tác. Theo hãng tin Itar-Tass, ông Yatsenyuk khẳng định: “Nga và Ukraine là bạn bè, đối tác. Chúng ta phải đi cùng nhau”.

Về phần mình, Tổng thống Vladimir Putin đã ra lệnh cho chính phủ Nga tiếp tục tiếp xúc với Ukraine để phát triển quan hệ kinh tế - thương mại cũng như tham vấn với các đối tác nước ngoài, trong đó có IMF, để giúp đỡ Kiev về mặt tài chính. Ông cũng yêu cầu điều nghiên vấn đề hỗ trợ Crimea về mặt nhân đạo.

Sân bay Symferopol vẫn hoạt động bình thường dù xuất hiện những tay súng không rõ nguồn gốc

hôm 28-2 . Ảnh: REUTERS

Cáo buộc Nga xâm lược

Quyền Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov ngày 28-2 đã cáo buộc Nga khơi mào cuộc xâm lược vũ trang và chiếm đóng Crimea, đồng thời dọa kiện Moscow lên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Thêm vào đó, Bộ trưởng Quốc phòng lâm thời Igor Tenyukh đã bay đến Crimea trong khi quốc hội Ukraine kêu gọi Nga ngưng mọi hành động đe dọa đến sự toàn vẹn lãnh thổ nước này.

Theo ông Avakov, sân bay Belbek cách không xa TP Sevastopol đã bị binh sĩ Hạm đội Biển Đen của Nga phong tỏa; đồng thời, gần 100 người có vũ trang chiếm giữ sân bay Symferopol vào rạng sáng 28-2. Ông cho rằng việc này vi phạm mọi hiệp ước và chuẩn mực quốc tế và là sự khiêu khích trực tiếp trên lãnh thổ của một nước có chủ quyền. Hạm đội Biển Đen đã bác bỏ thông tin trên và khẳng định không điều động một đơn vị nào đến khu vực Belbek.

Tổng thống tạm thời kiêm Chủ tịch Quốc hội Ukraine Alexander Turchynov đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia để xem xét tình hình ở Crimea. Hơn nữa, nghị sĩ Oleg Lyashko đề nghị hủy bỏ Hiệp ước Kharkov liên quan đến sự hiện diện của Hạm đội Biển Đen trên lãnh thổ Ukraine. Tại phiên họp ngày 28-2, các đại biểu quốc hội Ukraine đã kêu gọi các bên tham gia bản ghi nhớ Budapest năm 1994 (gồm Ukraine, Mỹ, Nga và Anh) bảo đảm an ninh và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.

Trong một diễn biến khác, Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo đầu tháng 3, tàu chiến Getman Sagaidachnyi của nước này sẽ có mặt ở Sevastopol sau khi kết thúc chiến dịch chống cướp biển ở bờ biển Somalia do EU thực hiện.

Trong khi đó, nghị viện Cộng hòa tự trị Crimea hôm 27-2 đã giải tán chính phủ ở đây và bổ nhiệm thủ tướng mới là ông Sergei Asenov, người tuyên bố vẫn xem ông Yanukovych là tổng thống Ukraine và sẽ phục tùng ông này. Nghị viện Crimea cũng quyết định trưng cầu dân ý về vấn đề hoàn thiện tình trạng tự trị vào ngày 25-5, đúng ngày dự kiến tổ chức bầu cử tổng thống Ukraine trước thời hạn.