Ứng viên đặc biệt

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 1872 chứng kiến rất nhiều điều đặc biệt.

Đột tử trước khi bỏ phiếu

Trước tiên phải kể tới việc nữ ứng viên Victoria Woodhull trở thành người phụ nữ đầu tiên tranh cử tổng thống ở xứ sở cờ hoa. Đây là sự kiện gây chấn động bởi lúc bấy giờ, phụ nữ còn chưa có quyền bỏ phiếu; thậm chí phải tới gần nửa thế kỷ sau đó, Điều luật sửa đổi thứ 19 của Hiến pháp Mỹ được phê chuẩn mới trao cho phái yếu quyền này. Thế nên vào ngày bầu cử 5-11-1872, bà Woodhull không thể tự bỏ phiếu cho mình. Ba ngày trước cuộc bỏ phiếu, bà đã bị bắt và giam giữ trong nhà tù Ludlow Street tại TP New York vì những cáo buộc liên quan tới xuất bản báo khiêu dâm.

Theo trang Politico, bà Woodhull chạy đua vào Nhà Trắng với tư cách là ứng cử viên Đảng Bình quyền, tiền thân là Đảng Nhân dân. Đảng này chủ trương ủng hộ quyền bình đẳng và quyền bỏ phiếu của phụ nữ nên đã đề cử bà làm ứng cử viên tổng thống vào tháng 5-1872 ở New York. “Phó tướng” được lựa chọn là Frederick Douglass, vốn là một lãnh đạo phong trào bãi nô. Về lý thuyết, nếu trúng cử, ông Douglass sẽ là phó tổng thống Mỹ gốc Phi đầu tiên.

Thực ra, nữ ứng viên đặc biệt không mấy quan tâm tới những luật lệ hay nguyên tắc của cuộc chơi mà bà cho là quá đỗi bất công với phụ nữ. Nếu có thắng cử thì vào ngày nhậm chức, bà Woodhull cũng mới chỉ 34 tuổi trong khi điều 2, phần 1 của Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống phải 35 tuổi vào ngày nhậm chức. Ngoài ra, bà Woodhull không nhận được bất cứ phiếu cử tri đoàn nào trong khi cũng chưa thấy tài liệu ghi nhận về con số phiếu phổ thông bà đạt được.

Tổng thống Harry Truman tươi cười cầm tờ báo Chicago Tribune in dòng tít lớn “Dewey đánh bại Truman” Ảnh: UPI

Kết quả có phần khiêm tốn chỉ là một nút thắt rất nhỏ trong cuộc đời đầy sóng gió của bà Woodhull. Tuổi thơ cù bất cù bơ, cha mẹ khắc nghiệt, 3 lần kết hôn để rồi bà trở thành phụ nữ đầu tiên thành lập công ty môi giới ở Phố Wall... Không mấy bất ngờ khi lịch sử nước Mỹ chỉ dành vài dòng cho người phụ nữ đáng khâm phục này, coi bà như một nhân tố gây chút tò mò, một con người có suy nghĩ tự do, khác thường.

Điều lạ lùng của cuộc bầu cử năm 1872 chưa kết thúc ở đó. Một cú sốc khác đến từ cái chết của một trong những ứng cử viên chính của cuộc đua. Chính trị gia xấu số Horace Greeley vốn chẳng mấy mặn mà với chiến dịch ngăn chặn nhiệm kỳ thứ 2 của đương kim tổng thống Grant song sự ly gián trong Đảng Cộng hòa của ông Grant mang lại “gia vị” bất ngờ cho cuộc đua.

Khi một số nghị sĩ trong Đảng Cộng hòa quay lưng với tổng thống Grant và dành lá phiếu cho đối thủ Greeley, ứng viên Đảng Dân chủ này, sau đó giành được 44% phiếu phổ thông.

Ông Greeley đã phải ngừng chiến dịch tranh cử để chăm sóc người vợ lâm bệnh nặng. Ngày 29-11-1872, trước khi cử tri đoàn bỏ phiếu, ông đột ngột qua đời. 63/66 phiếu đại cử tri dành cho ông đã phân tán cho các ứng viên khác, trong đó có người về sau trở thành phó tổng thống là ông Thomas Hendricks.

Với 286 phiếu đại cử tri, Tổng thống Grant thắng cử trước một đối thủ thậm chí còn không bao giờ biết được bao nhiêu đại cử tri ủng hộ mình. Đến nay, ông Greeley là ứng viên tổng thống duy nhất của Mỹ chết trước khi cuộc bầu cử hoàn tất.

Nỗi xấu hổ của Chicago Tribune

Trong khi đó, cuộc bầu cử năm 1948 giữa đương kim Tổng thống của Đảng Dân chủ Harry S. Truman và đối thủ từ Đảng Cộng hòa là Thống đốc Thomas E. Dewey của New York đặc biệt gây chú ý vì một cái tít được cho là thuộc hàng nổi tiếng nhất trong lịch sử tờ Chicago Tribune.

Lúc bấy giờ, giới phân tích cũng như các kết quả thăm dò dư luận đều đánh dấu “chấm hết” cho tổng thống Truman. Vào ngày bầu cử, Đài NBC vẫn dự đoán ông Truman sẽ thua. Thế nhưng, kết quả chung cuộc lại đảo ngược khiến chính người thắng cuộc khi nhận tin vui từ Cơ quan Mật vụ Mỹ vào lúc 4 giờ hôm sau cũng không khỏi sững sờ. Vì cái kết khó lường như vậy mà tờ Chicago Tribune đã rơi vào tình thế dở khóc dở cười khi sáng ra, dòng tít lớn “Dewey đánh bại Truman” vẫn ngạo nghễ trên trang nhất.

Số là lúc đó các nhân viên đánh máy đang đình công, Chicago Tribune phải xuất bản ấn phẩm buổi sáng của mình sớm hơn thường lệ vài giờ. Do đó, bài viết về kết quả bầu cử Mỹ đã được “đánh liều” lên trang trước khi kết quả được công bố chính thức. Và gần 150.000 bản in với dòng tít nổi bật “Dewey đánh bại Truman” đã ra lò đúng lúc Tổng thống Truman ăn mừng chiến thắng. Tờ báo này càng trở nên nổi tiếng khi xuất hiện 2 ngày sau đó trên tay của chính Tổng thống Truman trong một bức ảnh chính trị kinh điển đi vào lịch sử Mỹ.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 25-10

Kỳ tới: Bi hài tranh luận trực tiếp