Yulia Tymoshenko, “nữ thần cách mạng cam”

Bà Tymoshenko, năm nay 52 tuổi, từng nổi danh khắp 5 châu với tư cách là người cùng với ông  Viktor Yushchenko lãnh đạo cuộc cách mạng màu da cam lật đổ chính quyền thân Nga của ông Leonid Kuchma hồi năm 2005, lập chính quyền thân phương Tây.

Từ “công chúa khí đốt” đến “nữ thần cách mạng”

Bà Yulia Tymoshenko, nữ thủ tướng đầu tiên của Ukraine. Ảnh: AP

Trong cuốn Casino Moscow (Sòng bạc Moscow) xuất bản năm 2001, của nhà văn - nhà báo Ukraine Matthew Brzezinski, tác giả dành hẳn một chương viết về bà Tymoshenko có tựa đề “Người phụ nữ 7 tỉ USD” tiết lộ nhiều chi tiết thú vị. Ví dụ, đi đâu bà cũng dẫn theo một tiểu đội vệ sĩ vốn là lính đặc nhiệm Liên Xô. Có lần bà dùng máy bay của một trong 4 công ty hàng không của bà chở tác giả từ Moscow đến Dnipropetrovsk để dùng cơm trưa với bà rồi bay trở lại Moscow ngay trong chiều hôm đó.

Nổi loạn

Bà Tymoshenko tham gia chính trường từ năm 1998 và mau chóng trở thành một trong những chính khách hàng đầu ở Ukraine. Cuộc cách mạng màu da cam thành công, ngày 24-1-2005, Tổng thống Viktor Yushchenko bổ nhiệm chiến hữu Tymoshenko làm nữ thủ tướng đầu tiên của Ukraine.

Cuộc bầu cử quốc hội năm 2007 mang lại thắng lợi sít sao cho liên minh Yushchenko-Tymoshenko. Một lần nữa, bà được tổng thống Yushchenko bổ nhiệm làm thủ tướng, lần này kéo dài gần 3 năm. Cuộc chiến ở Nam Osetia giữa Nga và Grudia một lần nữa lại gây chia rẽ sâu sắc giữa hai người. Trong khi ông Yushchenko lên án Nga thì bà Tymoshenko chủ trương đứng trung lập. Bà bị phó văn phòng tổng thống lên án là phản quốc.

Năm 2010, với tư cách là chủ tịch khối Yulia Tymoshenko, bà ra tranh cử tổng thống đối đầu với ông Yanukovych thân Nga nhưng thất cử. Bà không chấp nhận kết quả bầu cử, kháng cáo lên tòa thượng thẩm hành chính Ukraine, đồng thời kêu gọi “mọi lực lượng yêu nước” đoàn kết chống lại tổng thống Yanukovych.

Tù tội

Ngày 11-10-2011, bà Tymoshenko bị kết án 7 năm tù về tội lạm quyền thủ tướng khi ra lệnh cho Công ty Naftogaz ký kết một hợp đồng khí đốt với Nga năm 2009 gây thương tổn mối quan hệ ngoại giao Ukraine và Liên hiệp châu Âu (EU). Bà  nói chỉ làm theo lệnh của tổng thống chứ không phải lạm quyền. Kháng cáo của bà đã bị bác ngày 23-12-2011. Các nước phương Tây lên án đây là một vụ án chính trị. Bảy ngày sau, bà bị chuyển về trại giam Kachanivska ở Kharkiv.

Đầu năm 2012, 3 bác sĩ  Đức và Canada được phép vào thăm khám bà Tymoshenko. Theo họ, “sức khỏe của bà không tốt, đau đớn thường xuyên, cần làm nhiều các xét nghiệm khác nhau”. Nhưng họ không được phép làm gì cả vì chính quyền khẳng định bà đang được chăm sóc đầy đủ. Bà Tymoshenko từng tuyệt thực từ ngày  20-4 đến 9-5 vừa qua. Cũng vì vụ này mà các nhà lãnh đạo EU đã tẩy chay các trận đấu vòng chung kết Euro 2012 tại Ukraine.

Kỳ tới: Macapagal-Arroyo, một số phận éo le