11 năm chịu đựng

Tại cuộc họp báo vào ngày 8-9, ông Phạm Hồng Hà - Chủ tịch UBND TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh - cho biết UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định chấm dứt hoạt động dịch vụ ăn uống trên vịnh Hạ Long trước ngày 30-9. Hạ Long cũng sẽ chấm dứt việc nấu ăn trên tàu du lịch, chỉ để các hãng tàu cho du khách ăn nhẹ nhằm bảo vệ di sản.

Cách đây 11 năm, vào năm 2005, UBND tỉnh Quảng Ninh đã cho phép Công ty CP Dịch vụ vịnh Hạ Long tổ chức dịch vụ ăn tối, biểu diễn nghệ thuật trong hang Trống trên vịnh này. Gần đây, dịch vụ này rộ lên tại nhiều hang động trong vùng lõi di sản như hang Tiên Ông, hồ Động Tiên, hang Cỏ, Trinh Nữ. Mỗi bữa tiệc diễn ra từ 19 giờ và kết thúc trước 23 giờ, có khi lên đến cả chục bàn với hàng trăm người đốt nến, ăn uống, hát, nhảy... trong hang.

Loại hình ăn uống vui chơi này khiến dư luận lo ngại. Không thể nào có sự bảo đảm vệ sinh, bảo đảm môi trường vùng di sản khi cả trăm con người uống rượu bia mà không xả thải hay có hành vi xâm hại. Nếu cứ tiếp diễn, chưa biết môi trường, cảnh quan của Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long sẽ chuyển biến đến mức nào.

Đã từng có những bài học về ý thức cộng đồng, ứng xử văn hóa còn kém của nhiều du khách Việt, như giẫm đạp không thương tiếc tại các đồng hoa tam giác mạch ở Hà Giang hay trại hoa hướng dương ở Nghệ An. Tại động Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), rất nhiều du khách đã cạo phá 2 cột thạch nhũ chuyển màu thâm đen và tiểu tiện tại một số góc khuất khiến cả lòng hang bốc mùi xú uế. Phải đến gần đây, sau khi hệ thống hang động Sơn Đoòng được khám phá, những khuyến cáo từ bạn bè quốc tế đã được lắng nghe để nơi này khai thác du lịch gắn với bảo tồn di sản, như hạn chế người tham quan, tuyệt đối không vứt rác, xâm hại cảnh quan… Ngay cả dự định làm cáp treo vào Sơn Đoòng cũng được các chuyên gia yêu cầu xem lại vì sợ tiếng ồn của động cơ, của du khách, lượng rác thải sinh hoạt khó kiểm soát là điều đáng lo ngại với môi trường.

Nhìn sang Thái Lan càng thấy rõ hơn về bảo vệ môi trường sinh thái. Chính phủ nước này đã đóng cửa nhiều bãi biển nổi tiếng bởi quá đông du khách mà dịch vụ và các biện pháp bảo vệ môi trường không thể kham nổi, cảnh quan thiên nhiên bị tàn phá nghiêm trọng.

Việc UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định trên để bảo tồn nguyên trạng những giá trị tự nhiên của di sản vịnh Hạ Long là đáng hoan nghênh, thể hiện tinh thần cầu thị. Dù muộn nhưng còn hơn để thực trạng kéo dài. Chính quyền địa phương đã phát đi thông điệp mạnh mẽ về bảo đảm môi trường, tuân thủ Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới của UNESCO cũng như pháp luật Việt Nam. Đó là việc phải làm và cần làm thường xuyên.