* Phóng viên: Thưa ông, vì sao phải nâng cao trình hồ Dầu Tiếng, liệu đây có phải là biện pháp duy nhất giảm ngập cho hạ lưu khi xảy ra sự cố tràn bờ?
- Ông Đào Văn Nam, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần tư vấn xây dựng thủy lợi 2 (HEC 2): Là đơn vị được Hội Thủy lợi TPHCM đặt hàng đề xuất phương án giảm ngập cho hạ lưu hồ Dầu Tiếng, chúng tôi đã thử tính phương án xả lũ qua sông Vàm Cỏ Đông theo kênh Phước Hội - Bến Đình nhưng khả năng tháo nước theo hướng này chỉ được 300 m3/giây, còn lại 2.500 m3/giây vẫn phải đổ xuống hạ du để bảo đảm an toàn hồ.
Tuy nhiên, 2.800 m3/giây là thiết kế cho trường hợp lũ 0,1 % ( tức 1.000 năm xuất hiện 1 lần), nếu lũ lớn hơn tất nhiên phải xả nhiều hơn nhưng các tần suất lũ về hồ vẫn chưa được tính toán đến. HEC 2 đã tính nhiều tần suất lũ 0,5%, 0,1%, 0,02% … thậm chí là tần suất lũ lớn nhất có thể xảy ra: lũ cực hạn với lưu lượng lũ về hồ trên 8.120 m3/giây.
Qua đó cho thấy xu hướng trữ lũ trong hồ là tất yếu để trong mọi trường hợp chỉ được xả xuống hạ du 500 m3/giây mà thôi.
Phương án nâng cao trình hồ Dầu Tiếng để trữ lũ được nhiều chuyên gia thủy lợi tán thành. Ảnh: MINH KHANH
* Như vậy, theo tính toán của HEC 2, cần nâng những hạng mục nào và nâng bao nhiêu là vừa?
- Theo tính toán, sẽ nâng các tuyến chịu áp lực: đập (chính và phụ), tràn và hai cống lấy nước. Hiện nay, mực nước phòng lũ của hồ là 25,1 m với dung tích phòng lũ 1,7 tỉ m3 nước, ứng với cao trình 28,5 m.
Nếu lũ cực hạn, mực nước hồ lên đến 28,47 m ứng với dung tích nước lúc đó sẽ là 2,7 tỉ m3, khi đó cao trình đập cần nâng lên 1m, tức là 29,5 m.
Ngoài ra, do diện tích bề mặt hồ lớn, sóng trong hồ sẽ leo rất cao nên cần có tường chắn sóng 1 m nữa. Tổng cộng là nâng lên 2 m. Đập sẽ được đắp bằng đất còn tường chắn sóng bằng bê tông.
Mặt khác, khi cao trình được nâng lên tức là dung tích hữu ích cũng được nâng lên, cho phép tích được thêm nhiều nước (có thể tăng thêm đến 1 tỉ m3) để cung cấp cho các địa phương trong mùa khô.
Tuy nhiên, cần lưu ý dung tích chứa thêm phải được xả dần trước mùa mưa, bảo đảm mực nước đón lũ là 24,4 m – theo thiết kế mực nước dâng bình thường của hồ. Như vậy, phương án nâng cao trình kết hợp chống ngập với giải bài toán thiếu nước, đẩy mặn cho hạ du hồ Dầu Tiếng.
* Rất nhiều ý kiến cho rằng đất hồ Dầu Tiếng là đất cát pha khi gặp nước sẽ nhão ra nên rất khó xây dựng. Trong khi chiều dài cả đập chính, đập phụ lên đến 27 km, đắp thêm 2 m có nghĩa khối lượng chất tải thêm sẽ rất lớn. Liệu có gây lún, trượt chân đập hay không?
- HEC 2 là đơn vị thiết kế công trình hồ Dầu Tiếng cách đây 30 năm nên chúng tôi biết chân đập được tính toán theo bài toán phẳng, có nghĩa là tại mọi điểm tính chịu lực, thấm, lún… trong các trường hợp là như nhau. Một khi đã xử lý được chân đập, việc đắp cao bao nhiêu không thành vấn đề.
Trong phương án, HEC 2 cũng tính đến những kỹ thuật và cách đắp khác nhau để phù hợp với thiết kế ban đầu của hồ. Thêm vào đó, cao trình hồ hiện nay có những chỗ cao hơn 30 m, theo nhiều chuyên gia trong ngành thủy lợi thì có thể nâng thêm 3-4 m nhưng chỉ sợ không có tiền để đắp thôi!
* Nói vậy là chi phí cho phương án này rất cao?
- Chi phí xây dựng cơ bản là 326 tỉ đồng (đã tính chỉ số trượt giá). Để bảo vệ TPHCM, Bình Dương và Tây Ninh, con số này là không cao. Còn chi phí cho bồi thường giải phóng mặt bằng thì cao gấp 5 lần, khoảng 1.646 tỉ đồng. Vì khi mực nước dâng cao, sẽ nhấn chìm tất cả các đảo giữa hồ và khu dân cư lân cận đường viền hồ.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là những đề xuất ban đầu nên chúng tôi cũng mới tính toán sơ bộ đưa ra nhiều kịch bản bồi thường theo các tần suất lũ để các cơ quan chức năng liên quan “liệu cơm gắp mắm”.
|
TPHCM từng bị ngập nặng Tràn xả lũ của hồ Dầu Tiếng được thiết kế với lưu lượng xả lên đến 2.800 m3/giây. Năm 1984, do một sự cố nhỏ, hồ xả lũ với lưu lượng 580 m3/giây, thời điểm đó sông Sài Gòn và hệ thống kênh rạch còn thông thoáng và chảy tốt nhưng hạ du, đặc biệt là TPHCM đã ngập nặng.
Theo Hội thủy lợi TPHCM, thực tế hiện nay TP không chịu nổi quá mức xả lũ 500 m3/giây và mức này cũng chỉ chịu được thời gian rất ngắn (không quá 6 giờ).
Sắp tới, hồ Dầu Tiếng chuẩn bị nhận thêm nước từ hồ Phước Hòa trên sông Bé với lưu lượng từ 45 - 56 m3/giây, nên lượng nước chứa rất lớn.
Ông Nguyễn Trường Xuân, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Khai thác dịch vụ thủy lợi TPHCM, cho rằng phương án mà HEC 2 đề xuất không những đề phòng được thảm họa thiên tai từ hồ Dầu Tiếng mà còn góp phần giảm ngập cho TPHCM và giải quyết được thêm nước tưới và nước sinh hoạt trong mùa khô cho TP. |
và quét mã QR
Bình luận (0)