Tại hội thảo quốc tế với chủ đề “An ninh và phát triển biển: Hợp tác quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm Á-Âu” diễn ra trong 2 ngày 9 và 10-6 tại TP Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), nhiều lập luận của đại biểu Trung Quốc không nhận được sự đồng tình của các đại biểu quốc tế.
Tại phiên thứ năm diễn ra chiều ngày 10-6, các đại biểu tranh luận về cách thức áp dụng luật quốc tế và việc giải quyết các tranh chấp thông qua Toà Trọng tài thường trực (PCA) thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982.
Đại biểu Trung Quốc cho rằng Trung Quốc hoàn toàn có quyền từ chối tham gia PCA thành lập theo Phụ lục VII của UNCLOS để xem xét vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc và sẽ không thực hiện phán quyết do Toà trọng tài đã xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc và đi ngược lại nguyên tắc thượng tôn pháp luật. Đại biểu Trung Quốc cũng đưa ra các lập luận về nghĩa vụ đàm phán song phương, nghĩa vụ thành lập trọng tài mang tính khách quan, không thiên vị và nội dung của vụ kiện về phân định biển, một vấn đề Trọng tài không có thẩm quyền, để bác bỏ tính hợp pháp của trọng tài.
Tuy nhiên, các lập luận này đều không nhận được sự đồng tình của các đại biểu tại hội thảo. Ý kiến chung tại Hội thảo nhấn mạnh tầm quan trọng của UNCLOS nói chung và cơ chế giải quyết của Công ước nói riêng. Các đại biểu nhấn mạnh đến tính ràng buộc của Trọng tài theo Phụ lục VII. Bản thân Trọng tài đã có kết luận rất rõ ràng và bác bỏ các lập luận phản đối của Trung Quốc.Trung Quốc đã có cơ hội đóng góp vào sự khách quan và công bằng của Trọng tài nhưng đã từ chối tham dự.
PCA thành lập theo Phụ lục VII của UNCLOS để xem xét vụ kiện của Philippines kiện “đường lưỡi bò" hay còn gọi là "đường 9 đoạn" mà Trung Quốc đơn phương đưa ra nhằm tuyên bố chủ quyền với khoảng 80% diện tích Biển Đông. Đầu năm 2013, Philippines đã đệ đơn kiện, cho rằng yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông không phù hợp với UNCLOS và cần được tuyên bố là không có căn cứ. Philippines cũng khẳng định một số rạn san hô và bãi cát ngầm Trung Quốc chiếm đóng không được hưởng lãnh hải hoặc làm cơ sở để tuyên bố có lãnh hải.
Trung Quốc tuyên bố không tham gia vụ kiện, không chấp nhận phán quyết từ PCA, giữ quan điểm tranh chấp với các nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông cần được giải quyết song phương. Đồng thời, từ năm 2014, Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động cải tạo và xây dựng quy mô lớn trên một số bãi đá ở quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam, đưa các thiết bị, máy móc quân sự ra các căn cứ này.
Tháng 10-2015, PCA thông báo tòa có thẩm quyền xét xử vụ kiện của Philippines và dự kiến ra phán quyết về vụ kiện vào tháng 6-2016.
Hội thảo Quốc tế với chủ đề “An ninh và Phát triển biển: Hợp tác quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm Á-Âu” có sự tham gia của 180 học giả, đại biểu, trong đó có 30 học giả, đại biểu quốc tế.
Theo Giáo sư Erik Franck - thành viên PCA, Trưởng khoa Luật pháp Châu Âu và quốc tế, Đại học Tự do Bỉ - ASEAN với tư cách là một tổ chức quốc tế có thể tham khảo mô hình của Liên minh Châu Âu (EU), trở thành một chủ thể của quan hệ quốc tế, một thành viên của UNCLOS. Theo hướng phát triển này, ASEAN sẽ hội nhập sâu hơn về luật pháp và sử dụng luật pháp là công cụ để thúc đẩy hợp tác và giải quyết tranh chấp.
Tiến sĩ Raul C. Pangalangan, Thẩm phán Toà án Hình sự quốc tế tại The Hague (Hà Lan) cho biết tỉ lệ sử dụng toà án công lý và trọng tài quốc tế để giải quyết tranh chấp ở Châu Á là thấp so với các khu vực khác. Để sử dụng toà án quốc tế hiệu quả, các quốc gia cần chú trọng đào tạo, tăng cường năng lực của các luật sư trong nước để sử dụng trong các phân xử quốc tế. Trên thực tế, sử dụng toà án không phải lúc nào cũng là “lựa chọn hoàn hảo” nhưng đó là giải pháp hoà bình và công bằng. Từ khía cạnh pháp luật, vấn đề không phải là “ai thắng, ai thua” mà là tiến trình khách quan để tiến tới phán quyết công bằng và hợp lý.
Cần một cơ chế an ninh tập thể trên biển
Các đại biểu chia sẻ nhu cầu cấp thiết xây dựng cơ chế hợp tác quốc tế về an ninh và an toàn trên biển ở Đông Á để phát huy vai trò kết nối của môi trường biển giữa các nước trong khu vực. Các học giả cũng nhấn mạnh đến sự cần thiết phải có một cơ chế an ninh tập thể thông qua trao đổi trực tiếp, liên tục và thực chất giữa các chủ thể liên quan, trong đó cần tận dụng vai trò của ASEAN và các cơ chế mà ASEAN là trung tâm hiện nay.
và quét mã QR
Bình luận (0)