Cho tư nhân "quản" khu bảo tồn

UBND tỉnh Khánh Hòa vừa tổ chức cuộc họp để các sở, ngành liên quan nghe và cho ý kiến về phương án bảo tồn của Công ty CP Hòn Tằm biển Nha Trang (Công ty Hòn Tằm) đối với khu bảo tồn biển Hòn Mun (nằm trong vịnh Nha Trang).

Phải chú trọng bảo tồn Hòn Mun

Trước đó, ngày 17-2, UBND tỉnh Khánh Hòa có thông báo với nội dung đồng ý đề nghị của Công ty Hòn Tằm sử dụng kinh phí doanh nghiệp khảo sát, nghiên cứu thực tế, đề xuất đề án quản lý, bảo tồn, phát triển bền vững Hòn Mun với yêu cầu bảo đảm mục đích bảo tồn nguyên trạng, tôn tạo và phát triển bền vững hệ sinh thái, nguồn tài nguyên thiên nhiên, cảnh quan môi trường… Việc khai thác du lịch sinh thái trong khu bảo tồn biển Hòn Mun phải phù hợp, bảo đảm yêu cầu, mục đích, nguyên tắc về quản lý, bảo tồn, tôn tạo, phát triển bền vững Khu Bảo tồn này. Cơ chế được đưa ra là nhà nước thống nhất quản lý, giám sát đối với tất cả hoạt động, kể cả việc xã hội hóa một phần trong công tác quản lý, bảo tồn, khai thác du lịch ở khu bảo tồn biển này.

Hòn Mun đang quá tải du khách, trong đó người Trung Quốc là đông nhất Ảnh: KỲ NAM

Ngay sau khi có thông báo này, Công ty Hòn Tằm đã phối hợp với Tổ chức Nghiên cứu san hô Reef Ecologic (Úc) nghiên cứu và khảo sát Khu Bảo tồn biển Hòn Mun. TS Adam Smith, đồng Giám đốc Tổ chức Reef Ecologic, cho biết dù tổ chức của ông đã từng thực hiện nhiều dự án bảo tồn rạn san hô và môi trường biển trên thế giới nhưng kết quả nghiên cứu sau 3 tháng đã khiến ông ngỡ ngàng với những gì mà thiên nhiên ban tặng cho Khu Bảo tồn biển Hòn Mun. Cụ thể, qua khảo sát, nghiên cứu, Tổ chức Reef Ecologic đã xác định rạn san hô ở Khu Bảo tồn biển Hòn Mun rất phong phú với 15 điểm có nhiều san hô ở mực nước khá nông nên dễ dàng lặn ngắm và nghiên cứu. Trong đó, 4 điểm có san hô rất đẹp. Cũng ở khu bảo tồn này, TS Adam Smith phát hiện có cả loài cá Anemone (cá hề) hiếm thấy ở các vùng biển trên thế giới, ngoài Úc.

Tuy nhiên, TS Adam Smith cho rằng Khu Bảo tồn biển Hòn Mun đang đối mặt với sự tác động của con người và những sinh vật có hại. Tại khu bảo tồn này xuất hiện rất nhiều sao biển gai, là loài sinh vật gây hại cho phần lớn các loài san hô mà thế giới đang tìm diệt. Theo nghiên cứu của TS Adam Smith, mỗi ngày, một con sao biển gai nơi đây có thể ăn sạch 1 m2 san hô. Nếu không tìm cách tiêu diệt thì loài sao biển này chẳng mấy chốc hủy hoại hết cả rạn san hô nơi đây. Trong khi đó, vì không nằm trong thực đơn của sao biển gai nên san hô lửa đang phát triển quá mạnh ở khu bảo tồn này, lấn át các loài san hô khác. "Ngoài ra, san hô nơi đây đang bị tác động rất lớn của con người như xả rác, khai thác thủy hải sản bừa bãi. Nếu không có cách bảo tồn phù hợp thì chẳng mấy chốc rạn san hô ở đây sẽ biến mất. Bạn biết rồi đấy, để có được một rạn san hô đẹp phải mất đến 30 triệu năm nhưng để phá nó chỉ mất nửa năm" - TS Adam Smith khuyến cáo.

Cần nhưng phải đúng luật

Hiện Khu Bảo tồn biển Hòn Mun do Ban Quản lý vịnh Nha Trang quản lý. Ban này thừa nhận du khách đến đây quá đông. Nhiều du khách thiếu ý thức xả rác thải bừa bãi, giẫm đạp, làm gãy san hô. Ban phải vây phao cho du khách tắm. Về việc đề xuất cho doanh nghiệp tư nhân tham gia quản lý, bảo tồn Khu Bảo tồn biển Hòn Mun, lãnh đạo Ban Quản lý vịnh Nha Trang cho rằng đây là chủ trương của tỉnh nên từ chối bình luận.

Qua nghiên cứu, TS Adam Smith đánh giá cao về đa dạng sinh học phong phú ở Khu Bảo tồn biển Hòn Mun và khuyến cáo phải gấp rút bảo tồn. (Ảnh do TS Adam Smith cung cấp)

Trong khi đó, theo ông Đoàn Văn Trang, Chủ tịch HĐQT Công ty Hòn Tằm, sau khi khảo sát, nghiên cứu thực trạng, công ty này đang tiếp tục phối hợp với Tổ chức Reef Ecologic lên các phương án bảo tồn gắn với phát triển du lịch bền vững để trình UBND tỉnh xem xét. "Anh Vinh (Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa - PV) luôn nhắc chúng tôi, với khu bảo tồn này thì phải lấy việc bảo tồn làm trọng. Chúng tôi cũng xác định điều đó. Không còn san hô thì cũng chẳng còn du lịch. Chúng tôi sẽ dành 2 năm đầu chỉ để triển khai các công tác bảo tồn" - ông Trang nói.

Ông Nguyễn Tác An - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật biển Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang - cho rằng việc xây dựng trên Khu Bảo tồn biển Hòn Mun phải tuân thủ đúng Luật Di sản. "Dù UBND tỉnh có chủ trương, doanh nghiệp muốn làm nhưng phải đúng luật pháp trước đã. Phải hỏi ý kiến Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch và được bộ đồng ý bằng văn bản. Bên cạnh đó, Chính phủ đã có quy chế quản lý các khu bảo tồn biển Việt Nam có tầm quan trọng quốc gia và quốc tế thì phải tuân thủ nghiêm ngặt" - ông An nhấn mạnh.