Chống ngập bằng hồ điều tiết

Nếu được HĐND TP HCM phê duyệt, hàng loạt hồ điều tiết sẽ được xây dựng tại trung tâm TP và các vùng lân cận. Đây được xem là giải pháp quan trọng góp phần giảm ngập cho TP HCM.

Trả lại diện tích mặt nước

Trung tâm Điều hành Chương trình Chống ngập nước TP HCM vừa trình UBND TP dự án 3 hồ điều tiết chống ngập. Theo đó, nếu HĐND TP phê duyệt, các hồ điều tiết này sẽ được xây dựng tại các quận 4, Thủ Đức và Tân Phú. Trong đó, hồ điều tiết tại Thủ Đức có diện tích hàng chục hecta, được xây dựng tại khu vực có địa hình thấp, tác dụng tích góp nước cho toàn bộ quận và một số vùng lân cận.

Hồ Dầu Tiếng (Tây Ninh) có tác dụng điều tiết nước cho TP HCM và khu vực lân cận

Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân ngập nước ở TP HCM là do quá trình đô thị hóa, nhiều khu vực vùng trũng trước đây là nơi chứa nước đã bị san lấp, nước không thể thoát. Để chống ngập cho TP, việc trả lại hiện trạng ban đầu là điều rất quan trọng.

Trong khi đó, Trung tâm Điều hành Chương trình Chống ngập nước TP HCM cho biết dự án xây dựng hàng loạt hồ điều tiết sẽ có tác dụng trữ nước, điều tiết lưu lượng nước chảy tràn vào hệ thống thoát nước khi xảy ra những trận mưa lớn, vượt tần suất thiết kế trong điều kiện biến đổi khí hậu.

Tùy từng khu vực quận - huyện, các hồ sẽ được xây dựng với số lượng và diện tích khác nhau, bảo đảm phân tán ngập trên địa bàn. Ước tính, số hồ điều tiết sẽ lên đến hàng trăm với diện tích lớn nhỏ khác nhau. Một số hồ sẽ được xây xen cài trong khu dân cư, hầm chứa ngầm dọc vỉa hè, sân trường, trong tòa nhà.

Theo Ban Điều phối Chương trình Chống ngập nước TP HCM, nếu triển khai đồng bộ việc xây các hồ điều tiết, lượng nước mưa tích trữ sẽ lên đến hàng chục triệu mét khối, giúp giảm được 30% tình trạng ngập úng cho TP. Dự kiến, TP HCM sẽ xây dựng khoảng 30 hồ điều tiết nước quy mô lớn ở khu vực ngoại thành, trong khi ở khu vực nội thành chỉ xây dựng các hồ quy mô nhỏ.

Giải pháp tối ưu

Theo phân tích của các chuyên gia, xây hồ điều tiết là giải pháp khả thi để ứng phó với biến đổi khí hậu, giúp giảm tải cho hệ thống cống thoát nước mỗi khi gặp mưa lớn kết hợp với triều cường.

PGS-TS Hồ Long Phi - Giám đốc Trung tâm Quản lý nước và biến đổi khí hậu (WACC), ĐHQG TP HCM - cho rằng để chống ngập bền vững, TP cần phải hành động ngay với các phần việc cụ thể: Soạn thảo và ban hành quy chế về không gian dành cho nước, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và quy trình ứng phó, thiết lập quy trình vận hành hồ chứa nước đa mục tiêu, ưu tiên đầu tư cho công trình thoát nước nội thành.

Theo một số chuyên gia, thế giới đang khuyến khích xây dựng hồ điều tiết để chống ngập bởi đây là công trình mềm, cho phép thay đổi theo thời gian và dung tích có thể tăng dần để ứng phó trong tương lai. PGS-TS Hồ Long Phi cho biết hệ thống cống thoát nước ở TP hiện sử dụng tốt nhưng trong khoảng 10 năm nữa sẽ quá tải vì lượng mưa ngày càng nhiều. “Lúc đó, chúng ta sẽ dùng hồ điều tiết để hỗ trợ hệ thống cống” - ông nói.

Theo PGS-TS Phi, rất nhiều nơi trên thế giớ đã sử dụng hồ điều tiết hoặc dung tích điều tiết để bổ sung cho cơ cấu chống ngập như Hồng Kông, Nhật Bản, Thái Lan. “Để chống ngập cho TP HCM, cần các công trình thoát nước nhanh, việc xây dựng hồ điều tiết sẽ phát huy vấn đề này” - ông nhấn mạnh.

Theo TS Phạm Sanh, giảng viên Trường ĐH Bách khoa TP HCM, việc xây dựng ngay hồ điều tiết là cần thiết, nếu không sau này sẽ thiếu quỹ đất. Tuy vậy, hệ thống hồ điều tiết phải kết hợp với hệ thống cống ngăn triều mới phát huy hiệu quả.

Một số chuyên gia khác cho rằng đây là giải pháp mới nhưng hiện quỹ đất TP HCM không còn, nếu có thì chỉ các công viên nhưng cũng đã xã hội hóa nên rất khó lấy lại để làm hồ điều tiết.

“Nếu đưa hồ điều tiết ra các khu vực ngoại thành thì sẽ không phát huy tác dụng vì phần lớn khu vực này không bị ngập nước” - một chuyên gia nhận định.