Chốt chặn lương tâm

Khi cùng rẽ trái để vào đường dẫn cao tốc TP HCM - Trung Lương vào chiều 9-5, xe đầu kéo chạy trên Quốc lộ 1 hướng từ Tiền Giang về TP HCM làm rơi thùng container xuống đường, va chạm vào xe 7 chỗ khiến xe này bể kính, bể đèn, thân móp méo.

May mắn 5 người trên xe 7 chỗ không bị thương. Nhưng trong vụ tai nạn vào đêm 23-7-2015 tại đèo Mimosa, TP Đà Lạt, đã có thiệt hại nhân mạng. Thùng container trên xe đầu kéo rơi xuống, đè bẹp nửa bên trái của xe tải đang lên đèo, làm bà Lê Thị Thu (64 tuổi) và con trai Nguyễn Huy Vũ (35 tuổi) tử vong trong xe tải.

Tình trạng xe đầu kéo rơi thùng container những năm qua xảy ra khá nhiều trên cả nước, tiếp tục là hiểm họa di động chực chờ trên những ngả đường. Một nguyên tắc phải tuân thủ khi chở container trên xe đầu kéo là phải khóa chốt an toàn. Thiết kế này bảo đảm định vị chắc chắn container, an toàn cho xe và cho những phương tiện khác đang lưu thông trên đường. Do đó, xảy ra rơi thùng container bởi container không được khóa chốt an toàn hoặc khóa một cách cẩu thả, còn có chốt chưa được khóa hoặc chốt khóa an toàn đã hỏng mà không thay thế. Thậm chí có tài xế còn không khóa, vì quan niệm nếu khóa thì khi bị lật sẽ lật cả xe, thà làm rơi container còn hơn lật xe. Đó là lối nghĩ và hành xử vô đạo đức, xem rẻ sinh mạng người khác. Những người này nên bị tước bằng lái vĩnh viễn, không cho hành nghề.

Xét cho cùng, nghề gì cũng phục vụ lợi ích con người, làm cho cuộc sống con người tốt hơn. Nhưng cũng chính con người - vì nhiều lý do - mà làm không đúng mục tiêu cao cả nói trên hoặc làm ngược lại. Chốt chặn an toàn trên xe đầu kéo cũng nhắc nhớ những chốt chặn an toàn khác trong đời sống kinh tế - xã hội, mà người hành xử đã không thực thi. Câu chuyện giải cứu ngành heo hay sự chậm trễ đến khó tin trong lộ trình để rồi phải tiêu hủy gần 20.000 viên thuốc trị ung thư do nước ngoài viện trợ ở Bệnh viện Truyền máu và Huyết học TP HCM là những ví dụ. Theo các chuyên gia kinh tế, thay vì từng địa phương phải có quy hoạch sản lượng đàn heo, kiểm soát được chất lượng thịt heo và khi có thị trường mới mở sản lượng thì lâu nay chúng ta chệch choạc về lộ trình, chiến lược của ngành, lỏng lẻo vai trò của nhà nước, của DN và cơ quan quản lý. Trong vụ tiêu hủy gần 20.000 viên thuốc trị ung thư, cũng chính con người tạo quy trình và cứng nhắc vận dụng đã gây ra hậu quả đáng buồn. Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI từng nhận định rằng việc lô thuốc ung thư hết hạn có thể coi là đỉnh cao của sự vô cảm trong việc giải quyết thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, vẫn còn những chốt chặn khác để chế tài những người không thực hiện đúng chức trách, nguyên tắc an toàn. Đó là chốt chặn của lương tâm, biết thức tỉnh trước những cảnh báo nguy cơ, biết rung động trước nỗi đau đồng loại để hành xử không sai trái. Đó còn là xử lý hành chính đối với cán bộ công chức không tròn trách nhiệm, xử lý hình sự tài xế gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định pháp luật. Hơn hết vẫn là xem xét lại các quy định, bịt ngay các lỗ hổng trong quy trình để ngăn ngừa những việc tương tự, làm nhói đau lương tri xã hội..