Đề xuất tăng thuế thuốc lá, bia, rượu

Ngày 25-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) đã họp cho ý kiến về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).

Trình bày tờ trình dự luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết dự luật đề xuất điều chỉnh tăng thuế suất 3 nhóm hàng thuốc lá, bia và rượu để nâng cao tác dụng hạn chế tiêu dùng.

Tăng thuế sẽ giảm người hút thuốc lá?

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, tỉ lệ thuế trên giá bán lẻ thuốc lá ở Việt Nam là 44,9%, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như: Brunei 81%, Thái Lan 70%, Singapore 69%, Malaysia 57%... Chính phủ đề nghị tăng thuế TTĐB thuốc lá từ ngày 1-1-2016 đến hết 31-12-2018 là 70% (hiện tại là 65%) và từ 1-1-2019 là 75% nhằm giảm tỉ lệ người hút thuốc lá.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đề xuất tăng thuế suất đối với thuốc lá, bia, rượu để hạn chế tiêu dùng

Thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH Phùng Quốc Hiển cho biết ủy ban thống nhất với mức tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá. Tuy nhiên, để tránh gây tác động lớn đến ngành thuốc lá nội địa thì lộ trình và mức tăng thuế cần điều chỉnh theo hướng: Tăng thuế suất thuế TTĐB từ 65% lên 70% từ ngày 1-1-2016 đến 31-12-2017 (thay vì ngày 31-12-2018) và tăng từ 70% lên 75% áp dụng từ ngày 1-1-2018 (thay vì ngày 1-1-2019).

Theo “tư lệnh” ngành tài chính, căn cứ để Chính phủ tăng thuế TTĐB đối với bia là do các nhà máy bia địa phương đã phát triển đủ mạnh để có thể cạnh tranh trên thị trường. Bên cạnh đó, việc hạ thuế suất đối với bia đã làm tăng sức tiêu thụ mặt hàng này dẫn đến tình trạng lạm dụng bia gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, an toàn giao thông, an ninh trật tự...

Chỉ tính riêng năm 2013, lượng bia tiêu thụ là 3 tỉ lít và bình quân mỗi người uống hết 32 lít. Từ đó, dự luật đề xuất từ ngày 1-7-2015 đến 31-12-2016, tăng thuế suất bia lên 55% (hiện tại là 50%). Từ ngày 1-1-2017 đến 31-12 -2017 tăng lên 60% và từ ngày 1-1-2018 sẽ là 65%.

Ông Phùng Quốc Hiển cho biết ủy ban đồng tình dự luật tăng thuế suất thuế TTĐB đối với bia, song thời điểm bắt đầu lộ trình trên là từ ngày 1-1-2016 thay cho ngày 1-7-2015 như đề xuất của Chính phủ. Cụ thể: Từ ngày 1-1-2016 tăng từ 50% lên 55%; từ ngày 1-1-2017 tăng lên 60%; từ ngày 1-1-2018 tăng lên 65%. Theo ông Hiển, lộ trình này giúp doanh nghiệp trong nước có thời gian để ổn định sản xuất, điều chỉnh chiến lược kinh doanh.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng nhất trí dự luật đề xuất với rượu từ 20 độ trở lên tăng từ mức thuế suất 50% lên 65% (áp dụng thuế suất như rượu từ 40 độ trở lên đã thực hiện trước ngày 1-1-2010). Rượu dưới 20 độ áp dụng thuế suất 35% (tăng 10%).

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách ủng hộ dự luật điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB đối với hoạt động kinh doanh casino từ 30% lên 35%.

Lo tác động ngược

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH Nguyễn Văn Giàu băn khoăn việc dự luật đề xuất tăng thuế liệu có phù hợp với các cam kết hội nhập.

Còn Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng tình trạng buôn lậu thuốc lá ở Việt Nam đang diễn ra “hết sức nhức nhối”. “Mỗi năm, nhà nước thất thoát 6.000-6.500 tỉ đồng từ buôn lậu thuốc lá. Việc tăng thuế có dẫn tới buôn lậu tăng và người hút có khi cũng tăng lên” - ông Hải quan ngại.

Đồng quan điểm này, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng đề nghị công tác chống buôn lậu cần hiệu quả và thiết thực hơn. “Đi chống buôn lậu mà xe cộ rầm rộ thì làm sao ngăn chặn được. Tôi thấy vẫn nặng về hình thức lắm” - bà Phóng góp ý.

Một số ý kiến đề nghị ban soạn thảo làm rõ tác động của việc tăng thuế suất 3 mặt hàng thuốc lá, rượu và bia; nhất là công ăn việc làm, thu nhập của người lao động và sản xuất của doanh nghiệp.

Ông Phùng Quốc Hiển cho biết đồng tình với dự luật khi áp dụng thu thuế TTĐB đối với hàng hóa đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống. Theo Chính phủ, hiện có tình trạng lợi dụng cơ chế ưu đãi thuế đối với các khu vực phi thuế quan có dân cư sinh sống để đưa hàng hóa vào rồi bán trở lại hoặc tiêu dùng trong dân gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Đồng tình với lo ngại trên, ông Hải cho rằng “không quản lý được lại thu thuế thì phải cân nhắc”.

Ngoài ra, có ý kiến của Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị ban soạn thảo bổ sung kinh doanh game online; nhất là game bạo lực, game gây nghiện cho đối tượng trẻ vào diện chịu thuế TTĐB.

Cơ quan này cũng cho rằng công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động kinh doanh casino phức tạp, trong đó có thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân đối với người trúng thưởng. Chính phủ dự kiến sẽ trình QH bỏ thuế thu nhập cá nhân đối với người chơi casino. Thông lệ quốc tế cũng không thu thuế thu nhập cá nhân với người trúng thưởng trong casino.