Đòi 1.457 cổ vật, mất 12 năm!

Ngày 16-9, Công an tỉnh Quảng Nam phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức bàn giao 1.457 cổ vật (gốm sứ từ thế kỷ 15) cho ông Nguyễn Mười (59 tuổi, ngụ TP Đà Nẵng, tạm trú quận 1, TP HCM) sau hơn 12 năm tịch thu vì không có căn cứ để xử lý tội “Tàng trữ, vận chuyển hàng cấm”.

Đại tá Huỳnh Trung Nguyên, Phó giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam trao trả lại cổ vật cho ông Nguyễn Mười

Ảnh: Hiến Tùng

Ngày 15-8-2003, lúc đang thu gom đồ cổ của ngư dân thu được khi chài lưới tại vùng biển Đà Nẵng, ông Mười bị Công an tỉnh Quảng Nam bắt giữ với lý do ông đang vận chuyển trái phép. Kiểm tra tại nhà riêng số 130 Nguyễn Thị Minh Khai (TP Đà Nẵng), lực lượng chức năng đã thu giữ tổng cộng 1.573 cổ vật đựng trong 27 thùng carton. Số cổ vật này ông Mười khai nhận thu mua trong suốt 10 năm với mục đích mở bảo tàng tư nhân, không có ý định mua bán để kiếm lời. Sau đó ông Mười bị Công an tỉnh Quảng Nam khởi tố về hành vi Tàng trữ, vận chuyển hàng cấm và chuyển hồ sơ đề nghị Viện kiểm sát truy tố tội danh này.

Số cổ vật là gốm sứ có từ thế kỷ 15 Ảnh: Hiến Tùng

Tuy nhiên một năm sau, Viện kiểm sát tỉnh Quảng Nam đình chỉ vụ án, miễn trách nhiệm hình sự với ông Mười và đề nghị chỉ xử phạt hành chính vì xác định phần lớn số cổ vật này được ông Mười thu mua trước thời điểm luật có hiệu lực về tội “Tàng trữ, vận chuyển hàng cấm” và ông Mười cũng khai nhận không có mục đích bán chúng để kiếm lời.

Đến năm 2009, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam lại ký quyết định xử phạt hành chính đồng thời tịch thu toàn bộ cổ vật sung công quỹ. Ông Mười kiện Chủ tịch tỉnh Quảng Nam ra tòa. UBND tỉnh Quảng Nam sau đó phải hủy quyết định xử phạt hành chính, nhưng vẫn không trả cổ vật.

Ông Nguyễn Mười hết sức trầy trật mới đòi lại được hơn 1.400 cổ vật từ chính quyền tỉnh Quảng Nam Ảnh: Hiến Tùng

Năm 2010, tỉnh Quảng Nam lập hội đồng định giá và xác định số cổ vật của ông Mười có giá trị hơn 1,6 tỉ đồng. Cho rằng số tiền quá lớn, không thuộc thẩm quyền xử lý hành chính, UBND tỉnh này lại tiếp tục chuyển hồ sơ, đề nghị Phòng An ninh điều tra (PA 92 Công an tỉnh Quảng Nam) thụ lý vụ án hình sự. PA 92 sau đó đề nghị Viện kiểm sát hủy quyết định đình chỉ vụ án, phục hồi điều tra. Tuy nhiên, Viện kiểm sát cho rằng không có căn cứ nên bác bỏ đề nghị này.

Đến tháng 6-2012, UBND tỉnh mới có công văn xác định Quảng Nam không có căn cứ để xử phạt hành chính ông Nguyễn Mười vì việc bắt giữ diễn ra tại Đà Nẵng. Tuy nhiên số cổ vật trên vẫn không được trao trả lại.

Mãi đến tháng 8-2015, UBND tỉnh Quảng Nam mới có kết luận đề nghị trao trả 1.457 cổ vật vì không có căn cứ xử lý.

Theo đó, trong tổng số 1.573 cổ vật tịch thu của ông Mười từ năm 2003, có 56 cái không phải cổ vật nên đã trao trả trước đó. 33 cái bị bắt quả tang và 27 cái được xác định ông này thu mua từ sau ngày 1-7-2000, khi Bộ luật hình sự quy định về tội Tàng trữ và vận chuyển hàng cấm đã có hiệu lực nên tịch thu sung công quỹ.

Trao đổi với các phóng viên tại buổi nhận lại cổ vật, ông Mười cho biết bản thân ông và gia đình đã trầy trật và rất tốn kém từ khi dính líu đến sự việc và phải đi kiện đòi lại cổ vật trong hơn 12 năm qua.