Dự luật Đất đai sửa đổi: Quyền lợi vẫn nghiêng về Nhà nước

Ngày 6-11, Quốc hội (QH) thảo luận về dự Luật Đất đai (sửa đổi). Tại các tổ thảo luận, nhiều đại biểu (ĐB) cho rằng dự Luật Đất đai sửa đổi vẫn chưa có đột phá lớn và quyền lợi vẫn nghiêng về phía Nhà nước. 

Chẳng ai như Việt Nam!

Nói về tình trạng thu hồi đất tràn lan, dễ dãi, ông Trần Du Lịch cho biết đến nay chưa cơ quan nào tổng kết số phận những người dân nhường đất để làm khu đô thị giờ họ đi đâu, sống thế nào? ĐB Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TPHCM) kể trong lần tiếp xúc cử tri, một người đàn ông làm nghề lượm ve chai đã khóc vì cả nhà lên chung cư tầng 10 sống, mất sinh kế, còn đất thu hồi thì DN đang để hoang. “Phải lo sinh kế cho người dân, nhất là khi họ nhường đất làm thủy điện, khai mỏ” - bà Trang góp ý.

Trái Hiến pháp?

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga (Thái Nguyên) cho rằng sửa Luật Đất đai là hợp lý nhưng cần hết sức cẩn trọng nếu không lại tái diễn vụ Tiên Lãng, Văn Giang, Nam Định... như vừa qua. Bà Nga phân tích: Cơ chế chuyển dịch, thu hồi đất căn cứ theo Luật Dân sự, quyền sử dụng đất là tài sản, theo Hiến pháp quy định, tài sản của cá nhân không bị quốc hữu hóa, trường hợp vì lợi ích quốc gia, phục vụ  an ninh, quốc phòng thì phải trưng dụng, trưng mua có bồi thường. Còn theo Luật Đất đai, Nhà nước thu hồi để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội những dự án lớn. “Tôi cho rằng chúng ta đã vượt qua khỏi Hiến pháp nên cần phải cân nhắc” - bà Nga nói.

Cùng quan điểm, ĐB Lê Trọng Sang (TPHCM) cho rằng “đã công nhận quyền sử dụng đất là quyền tài sản thì không thể thu hồi khi người dân đang sử dụng hợp pháp”. Theo ông Sang, chỉ nên áp dụng việc thu hồi đất để sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh và phục vụ lợi ích quốc gia. Trường hợp “sử dụng cho mục đích công cộng” và phát triển kinh tế - xã hội phải áp dụng hình thức trưng mua. ĐB Lê Đông Phong (TPHCM) đề nghị việc xây dựng trụ sở cơ quan Nhà nước cũng phải mua đất của dân như bình thường chứ không thể gộp chung là công trình công cộng. “Phải chống việc lấy danh nghĩa mục đích công biến thành lợi ích tư để tham nhũng” - ông Phong nói.

Định giá đất quá rắc rối

Nhiều ĐB cho rằng cách ban hành và định giá đất hiện nay quá rối rắm, gây ra khiếu kiện, bất bình trong dân chúng và dự luật sửa đổi vẫn chưa có cải cách nhiều. ĐB Trần Du Lịch ví von tình trạng định giá đất quá rắc rối và nhiều tầng nấc hiện nay như “tìm lá diêu bông”. Theo ông Lịch, giá đất có liên quan mật thiết với quy hoạch sử dụng đất. Do đó, khâu quy hoạch phải được chú trọng đặc biệt, không chỉ xác định rõ mục tiêu sử dụng mà phải chi tiết hóa cả đến mật độ xây dựng, số tầng cao… Quy định rồi mới định được giá.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) đề nghị: “Giá thị trường là nơi gặp gỡ của cung và cầu ở số lượng cao nhất. Một minh chứng là trong bối cảnh thị trường bất động sản đang vô cùng khó khăn, người dân có đất trong diện giải phóng mặt bằng đang rất muốn được chi trả nhanh chóng, thay vì trước đó họ tìm cách trì hoãn việc giao đất. Và “số lượng cao nhất” theo tôi là khoảng 70%-80% người có đất đồng thuận”.