Dừng phương án nhận chìm là xác đáng

Chiều 25-7, UBND tỉnh Bình Thuận tổ chức họp báo về tình hình 6 tháng đầu năm, trong đó có đề cập việc cho phép nhận chìm gần 1 triệu m3 chất nạo vét xuống biển Vĩnh Tân, gần Khu Bảo tồn biển Hòn Cau.

Không để ô nhiễm biển

Chủ trì cuộc họp, ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, cho biết tỉnh này đã có nhiều văn bản gửi một số cơ quan trung ương và Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) kiến nghị nên dừng việc nhận chìm chất nạo vét nói trên. Qua tham khảo ý kiến giới chuyên môn, tỉnh nhận thấy có nhiều phương án để xử lý số lượng chất nạo vét.

Vùng biển Vĩnh Tân – nơi dư luận đang bày tỏ lo lắng sẽ ô nhiễm nếu phải nhận chìm gần 1 triệu m3 chất nạo vét Ảnh: THANH HẢI

"Phương án được ưu tiên nhất là dùng để lấn biển ở những khu vực dân cư bị sạt lở do triều cường, bằng cách xây kè bê-tông rồi đổ bùn cát vào trong. Thậm chí, tỉnh còn đề nghị xuất khẩu số cát bùn nhiễm mặn này để thu ngân sách, để không gây ô nhiễm môi trường biển" - ông Hòa nói và cho biết có một tổ chức gửi đơn yêu cầu Bộ TN-MT rút giấy phép nhận chìm đã cấp cho Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1, nếu không sẽ khởi kiện bộ này.

Về việc Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1 đã đưa màn chắn, phao quây ra vị trí nhận chìm, ông Hòa nói trước khi triển khai, công ty phải có quyết định giao mặt biển và hiện chưa được giao, nếu làm là không đúng.

Theo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Thuận, khi dư luận "lên tiếng" việc Bộ TN-MT cấp phép nhận chìm, Tỉnh ủy Bình Thuận đã có văn bản gửi các cơ quan trung ương cân nhắc kỹ việc này. Quan điểm của Bình Thuận là nên dừng việc nhận chìm, tìm giải pháp khác hợp lý hơn.

Phải nghiên cứu kỹ

Ông Phạm Văn Chi, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa - người từng lên tiếng phản đối việc cho phép nhận chìm chất nạo vét - tỏ ra vui với đề xuất dùng chất nạo vét để làm kè lấn biển những nơi sạt lở và cho đây là phương án đúng đắn. Vấn đề là làm kè này sao cho nghiêm chỉnh. Nên tính toán vùng nào xây kè, vùng nào sạt lở nghiêm trọng thì kè phải được đóng cọc kiên cố, bền vững để tránh bể cọc, bể bờ. PGS-TS Nguyễn Tác An, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật biển Việt Nam, cho rằng nếu làm được như vậy thì tốt nhưng cần nghiên cứu kỹ vì đây không chỉ là vấn đề về môi trường mà còn chi phí. Cần có chuyên gia am hiểu thực tiễn địa phương, lý luận và công nghệ để tư vấn.

TS Lê Đình Mầu, Phó Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang, đánh giá: "Nếu tận dụng chất nạo vét đề bồi đắp cho vùng bờ thì quá tốt vì vừa bảo vệ bờ vừa lấn được biển. Xây kè bao lại rồi hút đưa chất nạo vét từ sà lan vào đấy thì lý tưởng nhất, tôi ủng hộ hoàn toàn. Nhưng chỉ lấn biển thôi chứ đưa lên bờ là không được vì sẽ ngấm mặn xung quanh".

Điều TS Mầu lo ngại là phương án xây kè này tốn kém hơn rất nhiều so việc dùng sà lan thả xuống biển; ngành thủy lợi, xây dựng phải thiết kế kè để phù hợp với điều kiện tự nhiên...

Tuy nhiên, TS Vũ Thanh Ca, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và Khoa học công nghệ, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ TN-MT) lại cho rằng phương án này không hợp lý. "Dùng chất nạo vét làm vật liệu lấn biển có dùng kè là không hợp lý và cần hết sức thận trọng". Theo TS Ca, các khu vực bờ biển đang ở vị trí cân bằng. Làm kè đổ cát lấn biển tại một khu vực sẽ phá vỡ cân bằng hiện có, làm cho các khu vực lấn biển rất khó bảo vệ, không có bãi và gây xói lở ở các khu vực bờ biển cạnh đó. Sóng lớn sẽ đánh tan kè. Trong khi bãi cát tự nhiên có khả năng tiêu tán 90% năng lượng sóng thì kè lấn biển bằng đá hoặc bê-tông chỉ tiêu tán được 20%-30%. 70%-80% sóng phản xạ trở lại khiến sóng trở nên rất mạnh và phá hủy kè rất nhanh. Hơn nữa, lấn biển là phá hoại vĩnh viễn một vùng biển, khác với việc nhận chìm bởi khi nhận chìm, nếu là đáy cát thì tại khu vực nhận chìm hệ sinh thái sẽ phục hồi khá nhanh. Để bảo vệ bờ, cần phải thuận theo tự nhiên.

Ông Võ Thiên Lăng, Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam, cũng cho rằng phải dựa trên khoa học, tính toán hết sức kỹ càng về phương án làm kè lấn biển ở nơi sạt lở, không vội thực hiện ngay để tránh hậu quả đáng tiếc.