Gieo rắc sự sợ hãi

Trong khi đó, trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội cùng ngày, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương khẳng định cách loan báo về hàm lượng asen (thạch tín) trong nước mắm vừa được Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS) thực hiện là sai trái. Theo ông Cương, VINASTAS không có quyền công bố những thông tin đó và việc đó thuộc quyền của cơ quan quản lý nhà nước.

Hiện có cả ngàn hội, hiệp hội. Nếu tổ chức nào cũng làm như VINASTAS - khảo sát, xét nghiệm, công bố kết quả - mà không có sự thẩm định của một đơn vị độc lập và không được sự giám sát của bất cứ cơ quan nhà nước nào thì thông tin chắc chắn sẽ nhiễu loạn, tác động tiêu cực đến nhà sản xuất chân chính và người tiêu dùng. Đặc biệt là đối với những mặt hàng nhạy cảm như thực phẩm, lại liên quan trực tiếp đến lợi ích rất lớn của nhiều bên, thì khó bảo đảm được sự khách quan. Hay nói cách khác, trong những hoàn cảnh như vậy, các hội - hiệp hội rất dễ bị lợi dụng.

Trở lại với vụ VINASTAS công bố lập lờ hơn 95% nước mắm từ 40 độ đạm trở lên trên thị trường đang chứa hàm lượng asen vượt ngưỡng cho phép, tiếp sau sự hoang mang của dư luận, các nhà thùng đã lên tiếng phản đối, kiến nghị Bộ Y tế vào cuộc làm rõ. Lúc này, rất cần một cơ quan nhà nước có thẩm quyền đứng ra minh định để trả lại sự công bằng cho 2.900 nhà sản xuất - kinh doanh nước mắm truyền thống.

Theo Điều lệ của VINASTAS, tại điều 4, chương II (về nhiệm vụ của hội) có nêu: “Độc lập khảo sát, thử nghiệm, công bố kết quả khảo sát, thử nghiệm chất lượng hàng hóa, dịch vụ do hội thực hiện; thông tin, cảnh báo cho người tiêu dùng về hàng hóa, dịch vụ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thông tin, cảnh báo của mình…” nhưng trong phần Quyền hạn (điều 5, chương II) thì không thấy thẩm quyền “công bố kết quả khảo sát”. Vậy phải chăng, như đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương nói, VINASTAS đã lấn sân thẩm quyền của Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế?

Viễn cảnh các nhà sản xuất nước mắm truyền thống kiện VINASTAS ra tòa để yêu cầu bồi thường thiệt hại vật chất do công bố “nước mắm asen” của hiệp hội này là khó nhưng chẳng phải là không thể. Điều này rất cần thiết trong môi trường kinh doanh thiếu minh bạch, cũng là để các hội - hiệp hội phải chùn tay, tránh làm ẩu, làm bừa.

Truyền thông theo lối gieo rắc sự sợ hãi khiến khách hàng bỏ sản phẩm này để tìm đến sản phẩm kia là đòn bẩn không lạ trong kinh doanh mà thực tế đã chứng minh có sự góp tay của một vài hội - hiệp hội kiểu “mượn dao giết người”. Từ đó cho thấy việc kiểm soát, chế tài hoạt động của các hội - hiệp hội cần phải được quy buộc thật chặt chẽ trong Luật Về hội (đang dự thảo, sắp trình ra Quốc hội để thảo luận). Phải chặn đứng tình trạng cán bộ, công chức về hưu thì tìm ghế ở hội, chạy biên chế rồi xin trụ sở, xin tiền, xin xe…, nhất là lợi dụng vai trò của hội để vun vén lợi ích cá nhân.