Kiến nghị xử lý lãnh đạo Hà Nội và Bộ KH-ĐT

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) Ngô Văn Khánh vừa ký văn bản công bố kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong quá trình thực hiện một số dự án theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao), BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) trong lĩnh vực giao thông, môi trường ở TP Hà Nội.

Chỉ định thầu thiếu minh bạch

Theo TTCP, các dự án BT, BOT triển khai trên địa bàn TP Hà Nội đã bộc lộ hạn chế, yếu kém từ UBND TP Hà Nội và các sở, ngành liên quan.

Sai phạm tập trung vào 7 dự án lĩnh vực giao thông, môi trường. Trong đó, 6 dự án BT trong chương trình đổi đất lấy hạ tầng đã có sai phạm gây thất thoát vốn. Cụ thể, dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Xử lý nước thải Yên Sở; dự án đầu tư xây dựng đường Lê Văn Lương kéo dài; dự án đầu tư xây dựng đường trục Nam tỉnh Hà Tây; dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương; dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên (đoạn qua địa phận Hà Nội)...

Dự án đầu tư xây dựng đường Lê Văn Lương kéo dài gây thất thoát vốn Ảnh: NGỌC THẮNG

Trong giai đoạn 2008-2012, UBND TP Hà Nội chưa thực hiện đúng việc lập, phê duyệt, công bố danh mục các dự án đầu tư theo hình thức BT, BOT trong lĩnh vực giao thông, môi trường, gây ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà đầu tư (không đủ số lượng nhà đầu tư tham gia để thực hiện lựa chọn). Do dự án không được công bố rộng rãi, dẫn đến hạn chế số lượng nhà đầu tư, giảm tính minh bạch và cạnh tranh công bằng. Trong 15 dự án theo hình thức hợp đồng BT, chỉ 1 dự án thực hiện đấu thầu, còn lại đều là chỉ định thầu.

Đáng chú ý, UBND TP Hà Nội đã thực hiện không đúng quy trình lựa chọn cũng như đánh giá năng lực của nhà đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư không đủ năng lực để thực hiện dự án khiến các dự án bị chậm tiến độ. Chẳng hạn, trường hợp Công ty CP Tasco đối với dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ Lê Đức Thọ - Xuân Phương; dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ do Tổng Công ty Xây dựng Công trình giao thông 5 (Cienco 5) làm chủ đầu tư…

Đội vốn cả ngàn tỉ đồng

Theo TTCP, có hiện tượng cơ quan chức năng TP Hà Nội thẩm định, phê duyệt vội vàng dự toán đầu tư dẫn đến tăng tổng mức đầu tư dự án, ảnh hưởng đến việc tính toán, sắp xếp các phương án giao đất đối ứng để xác định thu tiền sử dụng đất. Tại dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, do tính toán áp dụng đơn giá không chính xác đã làm tăng giá trị hợp đồng BT hơn 19,5 tỉ đồng; tại nút giao thông Long Biên tăng giá trị 60 tỉ đồng.

Sau khi ký kết các hợp đồng, UBND TP Hà Nội và cơ quan chức năng đã thiếu chặt chẽ trong giám sát dẫn đến chậm tiến độ, làm phát sinh nhiều chi phí. Tại dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Xử lý nước thải Yên Sở do Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam thuộc Tập đoàn Gamuda Berhad (Malaysia) làm chủ đầu tư được khởi công khi chưa có quyết định phê duyệt dự án, chưa có kết quả thẩm tra, phê duyệt về thiết kế cơ sở và công nghệ của Bộ Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường. Do chậm tiến độ, dự án này đã phát sinh chi phí 11,5 triệu USD.

Trước hàng loạt sai phạm, vi phạm kể trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu để ban hành văn bản về cơ chế quản lý, giám sát đối với các dự án BT; xử lý về kinh tế khoản tiền hơn 1.600 tỉ đồng, gần 38 triệu USD. "Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội căn cứ vào kết quả thanh tra, thực hiện việc xử lý trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP Hà Nội liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong việc lựa chọn nhà đầu tư; đôn đốc, chỉ đạo, giám sát các đơn vị cấp dưới triển khai, thực hiện hợp đồng BT và các dự án đối ứng..." - TTCP kết luận.

TTCP cũng kiến nghị xử lý trách nhiệm Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) do chậm cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án đường Hà Nội - Hưng Yên.