Lắp hộp đen để đối phó

Tình trạng xe chở quá khổ, quá tải còn diễn biến phức tạp; nhiều chủ xe, tài xế tìm mọi cách để trốn tránh kiểm tra, tập trung đông người chống đối, không chấp hành yêu cầu kiểm tra tải trọng xe. Đặc biệt, phần lớn các đơn vị lắp hộp đen - thiết bị giám sát hành trình (GSHT) - chỉ nhằm mục đích đối phó. Đó là những ý kiến được thanh tra sở giao thông vận tải (GTVT) các tỉnh, thành nêu tại hội nghị trao đổi nghiệp vụ thanh tra vận tải, xử lý xe quá khổ, quá tải trên đường bộ do Bộ GTVT tổ chức tại TP Đà Nẵng ngày 19-8.

Kiểm tra xe quá tải tại trạm cân điện tử đầu cầu Tuyên Sơn, TP Đà Nẵng

Đụng đâu cũng sai

Trong quá trình kiểm tra hoạt động kinh doanh vận tải hành khách, lực lượng thanh tra phát hiện 11/49 đơn vị không quản lý, sử dụng, điều hành phương tiện để kinh doanh theo quy định. Các đơn vị thuê 210 phương tiện để kinh doanh vận tải nhưng có 124 phương tiện chỉ ký hợp đồng thuê để đủ điều kiện xin cấp phù hiệu xe, thực chất là cho các cá nhân đưa xe vào kinh doanh vận tải với thương hiệu của đơn vị mình nhằm trục lợi.

Ngoài ra, nhiều đơn vị kinh doanh vận tải ký hợp đồng lao động với tài xế, nhân viên phục vụ chỉ là hình thức để đủ thủ tục xin cấp giấy phép kinh doanh vận tải. Các đơn vị này không quản lý, sử dụng tài xế, nhân viên phục vụ trên xe. Có đến 41/49 đơn vị không đóng BHXH cho tài xế và nhân viên phục vụ trên xe. 26/49 đơn vị có một số tài xế, nhân viên phục vụ trên xe không nằm trong danh sách của đơn vị, không có hợp đồng lao động.

Đối với việc lắp đặt và hoạt động của thiết bị GSHT, phần lớn thiết bị không theo dõi, trích xuất được đủ thông tin. Có 43/49 đơn vị chưa quản lý, khai thác thông tin từ thiết bị GSHT. Việc lắp đặt chủ yếu với mục đích để đủ điều kiện hoạt động cho phương tiện nhằm đối phó với cơ quan chức năng chứ chưa quản lý, điều hành hoạt động vận tải qua thiết bị. Trong tháng 7, cơ quan chức năng phát hiện trên 1.500 phương tiện vi phạm về thiết bị GSHT. Các bến xe khách hầu hết đều chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong việc xác nhận vào sổ nhật trình chạy xe cũng như kiểm tra, giám sát hoạt động phương tiện ra vào bến.

Ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ GTVT, cho biết từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng phát hiện, xử lý trên 11.500 xe quá khổ, quá tải. Nhiều nhà xe huy động lực lượng nhằm cản trở việc kiểm tra. Điển hình như vụ vừa xảy ra tại tỉnh Hà Tĩnh. Khi lực lượng đến kiểm tra thì hàng trăm xe tải nối nhau nằm chờ ven đường không chịu qua trạm. Các tài xế tập trung tại vị trí lực lượng làm nhiệm vụ để gây áp lực rồi sau đó, hàng trăm xe ồ ạt vượt trạm.

Cần giải pháp căn cơ

Theo ông Thọ, có tình trạng nói trên là do một số địa phương kiểm tra nhưng chưa quyết liệt; sự phối hợp giữa các lực lượng liên ngành thiếu chặt chẽ và chưa có phương án bảo đảm an ninh trật tự ở địa điểm kiểm tra. Vì vậy, lực lượng chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra tải trọng, đồng thời kiên quyết không để tài xế dừng đỗ nhiều xe, kéo dài nhiều giờ và phải xử lý nghiêm những người cản trở.

Các đại biểu tham dự hội nghị cho rằng mức phạt xe quá khổ, quá tải chưa có tính răn đe, kinh phí cho hoạt động kiểm soát tuần tra không đủ. Đại diện Thanh tra Sở GTVT TP Hà Nội đề nghị Bộ GTVT cho phép TP này lập các trạm cân xe cố định trên một số tuyến đường trọng yếu để thuận lợi cho việc kiểm tra tải trọng.

Đại diện Sở GTVT TP HCM cũng đề nghị Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ sửa đổi nghị định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không lắp thiết bị GSHT, đồng thời phải xử phạt nặng các đơn vị cung cấp thiết bị không đúng quy chuẩn. Ngoài ra, cần ban hành quy chuẩn thống nhất cho các máy in nhằm trích xuất dữ liệu hộp đen một cách thuận tiện, đồng bộ trong kiểm tra, xử lý.

Đại diện Thanh tra Sở GTVT TP Đà Nẵng cho rằng hiện lực lượng này có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về nồng độ cồn đối với tài xế nhưng việc triển khai gặp nhiều khó khăn do chưa được trang bị máy đo, chưa được tập huấn quy trình; đối tượng vi phạm thường say xỉn, có xu hướng gây gổ. Vì vậy, TP Đà Nẵng đề nghị Chính phủ cho phép thanh tra giao thông khi làm nhiệm vụ được trang bị công cụ hỗ trợ.