Ma túy đá đang “trẻ hóa”

Những năm gần đây, cả nước liên tục xảy ra nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng do người sử dụng ma túy đá gây ra.

Ra tay cả với người thân

Mới đây nhất, chiều 23-9, Doãn Trung Dũng (SN 1971, trú tỉnh Quảng Ninh) đến nhà chị Vũ Thị Thanh (33 tuổi, chị họ của Dũng; trú TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) hỏi vay tiền và sau đó giết chết 4 người thân của chị Thanh. Vụ án này gây chấn động dư luận mà quá trình điều tra, công an xác định trước khi gây án, Dũng có sử dụng ma túy đá.

Một vụ án mạng nghiêm trọng khác liên quan đến ma túy đá, xảy ra trước đó, vào sáng 4-11-2015. Ma Đức Tiệp (SN 1991; trú huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên) trong lúc lên cơn ngáo đá đã cầm dao đuổi bố và bà nội. Hai người này may mắn chạy thoát. Liền sau đó, Tiệp gặp và chém trọng thương anh Ma Đình Thanh (SN 1979, chú ruột của Tiệp). Ông Phạm Thế Dũng (SN 1964, bác ruột của Tiệp) chạy ra can ngăn cũng bị Tiệp xuống tay, chém vào cổ, tử vong tại chỗ.

Một nam thanh niên ngáo đá hò hét dọa tự tử làm náo loạn Bệnh viện Bạch Mai (TP Hà Nội) ngày 18-9-2015 Ảnh: NGUYỄN HƯỞNG

Người nghiện ma túy đá hay còn gọi là ma túy tổng hợp với 2 hoạt chất cực độc là methamphetamine và amphetamine có xu hướng tăng nhanh, nhất là trong giới trẻ, dẫn đến tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, khó lường. ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm Pháp y tâm thần Khu vực TP HCM, cho biết trung tâm nhiều lần tiếp nhận giám định hình sự cho những ca mà can phạm có sử dụng ma túy đá. Đó là những vụ án cướp giật, cố ý gây thương tích, thậm chí có những vụ trọng án như hiếp dâm, giết người. “Có lần, chúng tôi tiếp nhận một thanh niên 24 tuổi sau khi dùng ma túy tổng hợp đã hiếp dâm một cụ bà trong cơn loạn thần. Cũng có những vụ giết người dã man mà nạn nhân thậm chí là người thân của người gây án” - BS Quang dẫn chứng.

Cũng theo BS Quang, người dùng ma túy đá sẽ gặp các cơn ảo giác bệnh lý, ảo thanh, hoang tưởng bị hại, các hành vi xung động. Ảo thanh là triệu chứng “nghe tiếng nói trong tai”; nghĩa là bị ra lệnh, sai khiến chủ thể thực hiện các hành vi nguy hiểm.

Điều đáng lo ngại là theo báo cáo của Bộ Công an, số người nghiện ma túy đá có chiều hướng gia tăng, trong lúc tình trạng mua bán, vận chuyển ma túy đá, nhất là từ Lào về Việt Nam, diễn biến phức tạp. Cùng với đó, nạn mua bán các chất hướng thần có mức độ nguy hại cao, với các tên gọi như “cỏ Mỹ”, “nước vui”, “tem giấy”, “bùa lưỡi”… xảy ra ở nhiều địa phương.

Không có thuốc đặc trị

Tại hội thảo về “Điều trị nghiện ma túy tổng hợp” tại Hà Nội mới đây, GS-TS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết ở Việt Nam, tốc độ gia tăng của ma túy tổng hợp rất nhanh, đặc biệt ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng.

Bác sĩ Kiều Công Thủy, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, cũng bày tỏ lo ngại người nghiện ma túy đá đang trẻ hóa và gần đây đã xảy ra những vụ án thương tâm do hành vi hoang tưởng của người nghiện loại ma túy này. “Họ có ý nghĩ rất kỳ lạ, như có ai đó sai khiến làm việc này, việc kia rất dã man. Hoặc suy nghĩ ai đó giao cho mình một quyền năng rất lớn lao, có thể làm hành vi rất phi pháp, nên có những người cắt chân, cắt tay, bộ phận cơ thể người thân, mà không biết bị phạm tội” - BS Thủy nói thêm về bệnh lý.

Đáng báo động là hiện nay, ma túy tổng hợp dạng amphetamine có hơn 200 loại nhưng thế giới chưa có thuốc đặc trị. Thứ trưởng Long xác nhận phác đồ điều trị ma túy được áp dụng trước đây là Methadone không có tác dụng điều trị với ma túy tổng hợp, vì thế sự can thiệp về y tế kém hiệu quả. Một trong những biện pháp trước mắt khi chưa có thuốc đặc trị, theo ông Long, cần tất cả ban, ngành, toàn thể xã hội triển khai quản lý tại cộng đồng và hỗ trợ về mặt tâm lý cho bệnh nhân.

Tại Việt Nam, hỗ trợ y tế tích cực nhất cho nhóm bệnh nhân này chính là điều trị tâm lý tại các bệnh viện tâm thần. Bác sĩ Thủy cho hay hiện Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 đang triển khai nghiên cứu sử dụng liệu pháp tâm lý Matrix trong hỗ trợ điều trị nghiện và phục hồi chức năng cho khoảng 100 người tự nguyện đến bệnh viện cai nghiện ma túy tổng hợp dạng amphetamine. Kết quả điều trị cho thấy trong 16 tuần tham gia trị liệu, không có người bệnh nào tái sử dụng loại ma túy này.

Với thành công này, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 bước đầu xây dựng được quy trình ứng dụng mô hình Matrix tại Việt Nam và kỳ vọng nhân rộng để ngăn chặn sự gia tăng người nghiện ma túy đá.