Mở đường chọc vào lõi di sản Cát Tiên: Tạm dừng dự án

Ngày 6-1, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức cuộc họp liên quan đến việc triển khai dự án cải tạo, xây dựng đường giao thông trong Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên nằm trên địa phận xã Đắc Lua, huyện Tân Phú.

Chưa rõ mục đích

Ông Nguyễn Văn Diện, Giám đốc VQG Cát Tiên, cho biết trong 5 năm có 320 vụ vi phạm về rừng, trong đó 143 vụ không bắt được đương sự vì vấn đề bắt quả tang rất khó khăn. Lực lượng kiểm lâm mỏng, dựng trạm chốt cũng không có hiệu quả. Bên cạnh đó, đây là khu vực trọng điểm về cháy, nếu không có con đường thì khó cho công tác chữa cháy cũng như cơ động lực lượng bắt lâm tặc.

Cũng theo ông Diện, đây là đường nội bộ chứ không phải đường dân sinh nên không chia cắt sinh hoạt của thú rừng với dòng sông. Trên tuyến đường dự kiến mở sẽ có 4 trạm kiểm lâm (khoảng 4 km có một trạm) nên người ngoài không thể sử dụng các phương tiện để xâm nhập VQG Cát Tiên. Ngoài ra, 2 năm nay, nhu cầu khách tham quan khu di chỉ Óc Eo tăng cao nhưng nếu đi đường ngoài thì xa nên có tuyến đường bên trong sẽ phục vụ tốt cho mục đích du lịch, đem lại hiệu quả kinh tế.

Rừng lồ ô trong Vườn Quốc gia Cát Tiên

Ông Trần Văn Mùi, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai, cho rằng nếu đã xác định làm đường vì mục đích bảo vệ rừng thì phải bỏ ngay tư tưởng du lịch, kinh tế.

“Du khách muốn đến khu di chỉ Óc Eo thì đi đường bên ngoài chứ làm đường trong vườn có bến thuyền thì khác nào mở đường qua sông. Đề nghị VQG Cát Tiên làm việc lại với Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) tỉnh Đồng Nai, nếu tuyến đường phóng thẳng đến khu di chỉ Óc Eo thì nên xem xét lại. Lúc làm thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, chủ đầu tư cũng nói về kinh tế nhưng chúng ta nhất quyết phản đối vì có nhiều chỗ để đầu tư, trong khi rừng thì còn ít” - ông Mùi nói.

Theo ông Mùi, hồ sơ xin công nhận VQG Cát Tiên là di sản thiên nhiên thế giới đã nộp cho các tổ chức quốc tế, nếu xuất hiện thêm tuyến đường thì phải giải thích mà hồ sơ thì không thể cứ nộp rồi xin rút.

Ông Đặng Hồng Tăng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Đồng Nai, cũng cho rằng mục đích làm tuyến đường chưa thuyết phục vì các lý do đưa ra chỉ là ước lượng, cảm tính, chưa có tính toán định lượng để chứng minh rằng đó là lựa chọn xác đáng.

“Trên tuyến đường dự kiến mở có một số vị trí ngập úng hằng năm nên đi lại khó khăn, chưa kể có thể làm thay đổi chế độ thủy văn, gây ngập úng cho cây rừng, rồi phải thực hiện phương án chống ngập cục bộ…” - ông Tăng nêu thực trạng.

Thủ tướng chưa duyệt, vẫn đấu thầu

Về vấn đề trồng rừng thay thế, ông Nguyễn Văn Diện cho biết vẫn chưa có phương án được cơ quan chức năng phê duyệt nhưng định hướng của VQG Cát Tiên là cải tạo để có cảnh quan đẹp, sưu tầm các loài cây quý hiếm và cũng có kế hoạch trồng rừng đến năm 2020…

Ông Võ Văn Chánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, cho rằng dự án làm mất rừng thì phải có phương án trồng thay thế bằng một diện tích khác, không thể tính vào kế hoạch trồng và bảo vệ rừng riêng của VQG Cát Tiên.

Theo ông Chánh, Đồng Nai đang triển khai thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, trong đó yêu cầu các địa phương rà soát lại tất cả các dự án có chuyển đổi mục đích đất rừng, nếu chưa có phương án trồng rừng thay thế thì phải kiên quyết dừng. “Pháp luật quy định phê duyệt một dự án có sử dụng diện tích rừng thì phải có phương án trồng rừng thay thế. Đằng này, dự án chưa có phương án trồng rừng thay thế mà vẫn được duyệt” - ông Chánh nói.

Theo đại diện Sở VH-TT-DL, VQG Cát Tiên là di tích danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2012. Việc xây dựng công trình trong di tích này chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ. Do đó, theo đúng thủ tục thì VQG Cát Tiên phải trình hồ sơ lên Sở VH-TT-DL và Sở NN-PTNT để tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản trình 2 bộ VH-TT-DL và NN-PTNT. Trên cơ sở xem xét, thẩm định hồ sơ, 2 bộ này sẽ trình Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến.

“Thủ tướng có quyết định cũng dựa trên quy hoạch của tỉnh nhưng tất cả quy hoạch của tỉnh đều không có tuyến đường này thì làm sao dám nói gì. Mà sao Thủ tướng chưa trả lời nhưng Bộ NN-PTNT lại duyệt đầu tư dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường? Rồi VQG Cát Tiên lại tổ chức đấu thầu và ký hợp đồng?” - ông Chánh đặt vấn đề.