Sốc với phí cảng biển ở Hải Phòng

Chiều 13-2, Ngân hàng Châu Á và Diễn đàn Kinh tế tư nhân (VPSF) cùng đại diện các hiệp hội, ngành nghề liên quan đã tổ chức phiên thảo luận thứ 2 về tính pháp lý của Nghị quyết 148 của HĐND TP Hải Phòng ban hành ngày 13-12-2016 về thu phí cửa khẩu cảng biển, có hiệu lực từ ngày 1-1-2017.

Bất lợi cho doanh nghiệp

Thông tin cập nhật mới nhất cho biết các bộ, ngành liên quan đã có báo cáo bằng văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ. Dự kiến cuối tháng 2, Chính phủ sẽ có ý kiến về vấn đề này. Trong khi đó, diễn biến thực tế ở địa phương đang tạo bất lợi cho cộng đồng doanh nghiệp (DN). Cụ thể, cùng với việc tăng phí, DN phải nộp giấy tờ thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ cảng biển trong hồ sơ thông quan dù không phải là chứng từ trong bộ hồ sơ hải quan.

Sau khi Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) có ý kiến không được yêu cầu thêm giấy tờ gì ngoài hồ sơ, Hải quan Hải Phòng đã bỏ yêu cầu có biên lai ở khâu thông quan nhưng lại yêu cầu phải trình ở khâu giám sát hàng hóa cụ thể trước khi lên/xuống tàu. Theo ghi nhận của VPSF, từ khi áp dụng quy định mới, thủ tục thông quan, nộp phí tại cảng Hải Phòng được làm rất thủ công, trung bình mất 2-3 giờ. Khoảng gần 20% DN sau khi thực hiện xong thủ tục đều rơi vào cuối giờ chiều, phải thuê kho để lưu hàng đến sáng hôm sau làm tiếp.

“Như vậy, chỉ bằng một nghị quyết của HĐND TP Hải Phòng đã làm tăng thủ tục hải quan lên ít nhất nửa ngày, đi ngược với nỗ lực cải cách môi trường kinh doanh, rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính, cụ thể là thủ tục hải quan trong suốt mấy năm qua” - bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Phó Tổng Thư ký VPSF, nhấn mạnh.

Hàng hóa tại cảng Hải Phòng Ảnh: Trọng Đức

Giọt nước tràn ly

Theo VPSF, năm 2017, Hải Phòng dự kiến đạt tổng mức thu phí cảng biển khoảng 1.500 tỉ đồng nhưng tính toán của các hiệp hội và Bộ Giao thông Vận tải trên cơ sở thực tế thu từ đầu năm đến nay thì Hải Phòng sẽ thu được ít nhất 2.300 tỉ đồng. Như vậy, Hải Phòng “bỏ túi” được mấy ngàn tỉ đồng nhưng nguồn thu ngân sách trung ương sẽ giảm khoảng 20% do lợi nhuận DN giảm, kéo theo giảm thuế thu nhập DN (tương ứng 300-500 tỉ đồng/năm), chưa kể phát sinh các chi phí hành chính, lưu kho, phạt chậm hàng, vay tiền của ngân hàng..., cộng thêm khoảng 15,2 triệu USD/năm để thực hiện thủ tục này. Đây chính là giọt nước tràn ly, làm bùng phát phản ứng của DN trong hơn một tháng qua.

Đáng lo ngại, Hải Phòng là cảng biển lớn thứ 2 của cả nước, khoảng 1/3 hàng hóa xuất nhập khẩu thông qua cảng biển này nên có ảnh hưởng rất lớn đối với các DN xuất nhập khẩu. VPSF cảnh báo hiện nay, việc mỗi địa phương quy định một mức phí khác nhau gây ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh quốc gia, hàng hóa chuyển khẩu của Việt Nam thậm chí có thể phải chịu 2 lần phí cao, gồm một lần ở cảng biển và một lần ở biên giới đất liền, dẫn đến nguy cơ nhà đầu tư sẽ “né” Việt Nam và đi đường vòng khoảng 600 km qua Thái Lan để tránh thủ tục phức tạp và không bị phí chồng phí.

Đại diện một DN của Nhật Bản cho biết nhà đầu tư Nhật Bản sốc với quyết định này. “Họ không thể tưởng tượng được vì thông lệ quốc tế là đầu tư trước rồi mới thu phí sau nhưng Hải Phòng lại tăng thu phí để lấy tiền mở rộng đường sá vào cảng. Bên cạnh đó, tổng chi phí cho 1 container 40 feet hiện hơn 4 triệu đồng nhưng chỉ một đoạn đường từ cao tốc vào cảng đã thu 500.000 đồng. Nhà đầu tư Nhật Bản không hiểu chuyện gì đang diễn ra ở đây” - vị này nói.